Ο Αργύρης Ξάφης στους επτά ρόλους της παράστασης: «Το πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί ποτέ σε αυτό το μέρος», δίνει μια από καλύτερες ερμηνείες της χρονιάς, σε μια από τις καλύτερες παραστάσεις της σεζόν 2023-2024.
Η παράσταση της Ζωής Ξανθοπούλου πάνω στο βραβευμένο έργο του Ζουζέπ Μαρία Μιρό (Βραβείο Born 2920 & Εθνικό Βραβείο Δραματουργίας 2022), με την εξαιρετική μετάφραση της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ μου θύμισε την κλασική χορογραφία του Μορίς Μπεζάρ στο Μπολερό του Ραβέλ. Εκεί, οι πολλοί χορευτές είναι τελικά σαν ένας, τον πρώτο που ανεβαίνει στο πορτοκαλί στρογγυλό τραπέζι.
Εμείς, στο Θέατρο Θησείον, έχουμε τον Αργύρη Ξάφη να διασχίζει τη σκηνή και να μεταμορφώνεται μπροστά μας στους ρόλους μέσα από τους οποίους μαθαίνουμε την τρομακτική ιστορία της δολοφονίας ενός όμορφου δεκαεπτάχρονου αγοριού.
Μέσα από τις ερμηνευτικές του ικανότητες και την σκηνοθετική καθοδήγηση ο ένας έγιναν πολλοί.
Στο κείμενο του έργου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ίων, ο συγγραφέας αναφέρει ότι το έργο παίζεται από ένα πρόσωπο ανεξαρτήτου φύλου.
Η ιστορία είναι ότι γύρω από το άγρια δολοφονημένο σώμα του πανέμορφου δεκαεπτάρη ο συγγραφέας μιλάει για τα πλαστά προσωπεία-ταυτότητες που υπάρχουν στην κοινωνία και δημιουργούν δυστυχείς και εντέλει επικίνδυνους ανθρώπους. Μιλάει για την καταπίεση επιθυμιών και συναισθημάτων. Μιλάει για την εκκλησία και τον σκοτεινό ρόλο της στην παιδική σεξουαλική κακοποίηση. Μιλάει για τον έρωτα, την ελευθερία και τα όνειρα που τσαλαπατιούνται. Και όλα αυτά μέσα από επτά χαρακτήρες που δημιουργούν το μωσαϊκό της κοινωνίας μας, κι ας είναι οι χαρακτήρες του χωριού…
Ευχαριστώ πολύ τον κύριο Ξάφη που κάναμε την «κουβέντα» που θα διαβάσεις παρακάτω αλλά πάνω απ’ όλα ως θεατής τον ευχαριστώ για τη σπουδαία ερμηνεία του και την εμπειρία που μοιραστήκαμε στο Θέατρο Θησείον.
Θέλω να ξεκινήσω ρωτώντας ποιον από τους χαρακτήρες που υποδύεστε στο «πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί ποτέ σ’ αυτό το μέρος» αργείτε να «βγάλετε» από πάνω σας μετά το τέλος της παράστασης;
Η τελευταία ηρωίδα που υποδύομαι ένα μια τρανς γυναίκα, η Έλι. Οι χαρακτήρες διαδέχονται ο ένας τον άλλον και κάθε φορά αυτός που έρχεται φροντίζει να διώξει τον προηγούμενο για να υπάρξει ο ίδιος. Η Έλι δεν έχει να δώσει την σκυτάλη σε κάποιον και έτσι είναι αυτή την οποία αποχωρίζομαι τελευταία.
Και αντιστοίχως ποιος σας δυσκόλεψε και ποιος σας βγήκε πιο εύκολα;
Όποιος νόμιζα ότι είναι πιο εύκολος ήταν αυτός που με δυσκόλεψε περισσότερο τελικά. Νομίζω πάντα συμβαίνει αυτό στο θέατρο. Χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη εσωτερική μετακίνηση όταν έχεις την ψευδή εντύπωση ότι κάνει θα σου είναι πιο εύκολο. Και συνήθως κινδυνεύει-αν δεν διαπιστώσεις αυτό το θέμα- να μείνει και πιο επιφανειακή η προσέγγιση.
Στο έργο υπάρχουν, μεταξύ άλλων, τα στοιχεία μιας κοινωνίας που ξέρει και δε μιλάει, οι κρυφές ταυτότητες, ο ρόλος της εκκλησίας στην παιδική κακοποίηση ο έρωτας και η ομορφιά που ως ύβρις τιμωρείται. Ποια είναι κατά τη δική σας γνώμη, η ουσία του κειμένου του Ζουζέπ Μαρία Μιρό;
Μια οποιαδήποτε κοινότητα αν δεν αποδεχθεί τα μέλη της θα μείνει πληγωμένη και άρρωστη. Ορατότητα, αποδοχή και να μιλάμε για όσα μας πάνε πίσω και μας απομακρύνουν από την ομορφιά και την ενσυναίσθηση.
Ευτυχώς ο άνθρωπος έχει ανακαλύψει την τέχνη ώστε να δημιουργεί την εμπειρία που θα αποκτήσει χωρίς να τον βλάψει βιολογικά. Να «μάθει» συνεχίζοντας να υπάρχει μετά. Μια τέτοια εμπειρία είναι η παράσταση. Απολύτως απαραίτητη για μένα για να πάμε παρακάτω. Μαζί.
Τι κοινά έχει το έργο με την εικόνα της κοινωνίας σήμερα;
Όταν ένα έργο είναι τόσο καλό όσο «Το πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί σε αυτό το μέρος» δεν είναι αυτό που έχει κοινά με την επικαιρότητα, αλλά η επικαιρότητα έρχεται και συναντάει τις θεματικές του έργου. Δείγμα ότι έχουμε ακόμα δρόμο σαν είδος να διανύσουμε για να ξεπεράσουμε την δυσλειτουργία της κοινωνίας μας, όπως την περιγράφεις στην προηγούμενη ερώτηση.
Οι «ταυτότητες» που μπορεί να έχει κάποιος, όπως κάποιοι από τους χαρακτήρες του έργου μπορεί τελικά να είναι «φονικές», όπως έλεγε ο Αμίν Μααλούφ;
Δεν ξέρω να απαντήσω γενικά. Εγώ πιστεύω στην ύπαρξη και στο ότι οι άνθρωποι θέλουν κατά βάση να υπάρξουν. Αν τους έχει φοβίσει κάποιος και τους έχει δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι για να υπάρξουν πρέπει να μην υπάρξει ο διπλανός τους τότε γίνονται φονικοί, ναι. Στο έργο, εξίσου «φονικές» είναι και η προβολές που κάνει ο καθένας πάνω σε αυτό τον πανέμορφο έφηβο που βρίσκεται νεκρός στην αρχή του έργου.
Εσείς, έχετε υποχρεωθεί για διάφορους λόγους να κρύψετε ή να αποσιωπήσετε κομμάτια της ταυτότητάς σας;
Φυσικά. Η προκατάληψη είναι πανταχού παρούσα. Ορίζει συνεργασίες, σχέσεις, ακόμα και το που θα μένεις. Ένα «ελαφρύ» παράδειγμα -που είναι όμως ενδεικτικό- είναι ότι βρίσκεις πιο δύσκολα σπίτι ας πούμε αν δηλώσεις ηθοποιός ή καλλιτέχνης. Πρέπει να λες οτιδήποτε άλλο τεχνοκρατικό σου κατέβει και έχει ξαφνικά μεγαλύτερο κύρος ή αξιοπιστία. Οτιδήποτε διαφορετικό, αντί να κάνει τους ανθρώπους χαρούμενους για την γενναιοδωρία της φύσης, τους κάνει φοβικούς και μίζερους.
Ένα άλλο στοιχείο του έργου είναι η καταπίεση: επιθυμιών και συναισθημάτων. Το βλέπετε αυτό γύρω σας; Και τι αντίκτυπο έχει τελικά στις ζωές όλων (και των καταπιεζόμενων και του περίγυρού τους;)
Το πρώτο βήμα είναι να μάθουμε να μιλάμε για ότι μας καταπιέζει. Δεν είναι εύφορο το περιβάλλον για κάτι τέτοιο. Καταπατά βίαια ό ένας τον άλλον δείχνοντας το στάτους του και οδηγείσαι στην σιωπή. Καταπιέζοντας την όποια αλήθεια και δίκιο μέσα σου. Η συνεχιζόμενη αδικία δημιουργεί προηγούμενα, κλείνονται οι άνθρωποι στους «ασφαλείς» μικρόκοσμούς τους, στα περίφημα echo chambers μας, με αποτέλεσμα να γινόμαστε και πιο τοξικοί. Πρέπει να μιλάμε. Να μην καταπιεζόμαστε ούτε να καταπιέζουμε απελευθερωνόμενοι τους δίπλα μας. Υπάρχει χώρος και χρόνος για όλους.
Η κοινωνία μας, πόσο μοιάζει με την κοινωνία του «χωριού» του έργου;
Δεν θέλω να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Γιατί νομίζω ότι επιμένει στο να φωτίσει την επικαιρικότητα του έργου. Οι απαντήσεις που σου δίνει ένα ποίημα, εννοώ ένα έργο τέχνης, είναι οι δικές σου. Όχι οι δικές του.
Θέλω να μείνω λίγο παραπάνω στην ομορφιά – που ως ύβρις τιμωρείται. Σήμερα που ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων έχει την εικονική του ζωή μέσα από τα φίλτρα των social media, πώς αντιμετωπίζουμε την ομορφιά;
Κάθε εποχή έχει τα δικά της πρότυπα ομορφιάς. Και κάθε άνθρωπος ακόμα πιο εξειδικευμένα τα δικά του. Το έργο έχει στην αρχή του μια σημείωση, ότι «είναι γραμμένα για έναν ή μια ηθοποιό, το φύλο του οποίου δεν έχει σημασία, ούτε η ηλικία του, ούτε ο σωματική του διάπλαση.» Αυτό δίνει τον χώρο στον κάθε θεατή ξεχωριστά να φανταστεί το δικό του ιδανικό και αν δεν έχει να το δημιουργήσει να μπορεί να υπάρξει και αυτός μέσα στο έργο.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση, νομίζω όπως μας οδηγούν να αντιμετωπίζουμε τα πάντα. Σαν προϊόν. Προς πώληση και αγορά.
Τι βλέπετε στο κοινό κατά τη διάρκεια της παράστασης; Πώς το αφουγκράζεστε; Πού το βλέπετε να αντιδρά κάπως περισσότερο / εντονότερα;
Είναι όντως μια δυναμική σχέση μιας και είναι ο βασικός παρτνέρ σε ένα μονόλογο. Εκτός θεάτρου, οι άνθρωποι μετράνε με το κιλό τις αντιδράσεις του κοινού. Μέσα στο θέατρο υπάρχει κάτι πολύ πιο λεπτό, η σχέση υφαίνεται σιγά σιγά και υπάρχει με τρόπο πιο διακριτικό, άρρητο. Όπως μια ερωτική ή συγγενική σχέση. Που είναι παρούσα ακόμα και όταν περπατάτε απλά μαζί ή όταν κοιμάστε και τα σώματα ξέρουν από μόνα τους. Παρόλα αυτά, επειδή είναι γραμμένο με αυτόν τον μοναδικό τρόπο το έργο, ώστε να να μην ταμπουρώνει τον θεατή απέναντί του, αλλά να του δίνει μόνιμα την αίσθηση του οικείου, η εμπλοκή είναι απρόσμενη και έρχεται στα πιο μη αναμενόμενα σημεία.
Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον που σας έχουν πει μετά την παράσταση για το έργο και την ερμηνεία σας;
Το πιο ενδιαφέρον είναι όταν οι θεατές μένουν ώρα μετά την παράσταση και μου ζητούν να τους αγκαλιάσω από το να πούμε κάτι που θα αναλύσει την εμπειρία. Με κάνει πολύ χαρούμενο και με συγκινεί αυτό.
Μελλοντικά σχέδια; Τι ετοιμάζετε για καλοκαίρι και την επόμενη σεζόν; – Ο μονόλογος θα ξανανέβει;
Ακόμα δεν έχω κάτι ανακοινώσιμο να σας πω.
Πώς χαλαρώνετε, όχι μόνο μετά από μια παράσταση, γενικά τι σας αρέσει να κάνετε;
Να μιλάω με το κορίτσι της ζωής μου. Να ακούω και να παίζω μουσική. Να διαβάζω. Να βλέπω ότι υπάρχει σε τηλεόραση και σινεμά. Αυτά.
Ποια ταινία είδατε και σας άρεσε;
Μετά τον χειμώνα και τις φοβερές ταινίες που είχε (Ζώνη Ενδιαφέροντος, Poor Things κτλ) τώρα είναι μια στιγμή σειρών και είδα το Fallout που ήταν υπέροχο και ταυτόχρονα το The New Look. Δύο πολύ διαφορετικές αλλά σημαντικές σειρές.
Τι φοβάστε και πώς καταπολεμάτε τους φόβους σας;
Μιλώντας για αυτούς όσο πιο δημόσια και ανοιχτά μπορώ. Νομίζω ότι δεν είναι ότι φοβάμαι λιγότερο, αλλά περισσότερο ότι δεν φοβάμαι μόνος μου μετά. Ότι δεν είμαι γενικά μόνος μου απέναντι στον κόσμο!
Πληροφορίες για την παράσταση / εισιτήρια στο λινκ
