28/03/2024

Χορεύοντας με τους καρχαρίες


Υπάρχουν πολλοί που αγαπούν την θάλασσα. Υπάρχουν όμως κι αυτοί που η σχέση τους μ’ αυτήν και τα πλάσματά της είναι σχέση ζωής, ένας μόνιμος χορός, που κάνει το βυθμό να μοιάζει ό,τι πιο κοντά στον παράδεισο. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι η Κατερίνα Τοπούζογλου, που ξέρει αυτόν τον χορό πολύ καλά. Εδώ, στο Viewtag, θα μας δείξει κάποια από τα βήματα

– Που ήταν το "ραντεβού" με τους καρχαρίες και πώς δόθηκε;

Δεν υπήρχε προκαθορισμένο ραντεβού, ξεκίνησα να ασχολούμαι με τις καταδύσεις το 1998 και δειλά δειλά σε κάποια ταξίδια μου άρχισα να βουτάω και να συνυπάρχω με τους καρχαρίες και ένιωσα μεγάλο δέος. Σιγά σιγά όλο αυτό εξελίχθηκε. Πλέον συμμετέχω κάθε χρόνο σε ερευνητικά προγράμματα ανά τον κόσμο μαζί με μια ομάδα βιολόγων, ωκεανολόγων, δημοσιογράφων και υποβρυχιων φωτογράφων με κοινό στόχο την προστασία των καρχαριών. Είναι πανέμορφα πλάσματα αλλά έχουν πολύ κακές δημόσιες σχέσεις. Ο μαζικός φόβος και πανικός ξέσπασε από την ταινία του Σπηλμπεργκ που ομολογώ ότι κι εγώ όταν την είχα δει πριν από χρόνια φοβόμουν να πάω στο κολυμβητήριο. Τώρα όμως, έχοντας ζήσει τόσο μαγικές στιγμές δίπλα τους στο βυθό νιώθω μονο την αναγκη να τους προστατέψω.

– Η επιθετικότητα των καρχαρίων είναι μύθος ή "ολίγον μύθος";

Μύθος! Busted! 

Οι καρχαρίες είναι διαισθητικά ζώα και πολύ περίεργα, σε πλησιαζουν να σε τσεκάρουν και πολύ ευκολα συνυπάρχεις μαζί τους στο βυθό αρκεί να τηρείς κάποιες προϋποθέσεις. Δηλαδή αποφεύγεις τις νευρικές κινήσεις, τα πολλά πλατσουρίσματα κλπ γιατί είναι εύκολο να σε περάσουν για φώκια ή πληγωμένο ψάρι και να σε δαγκώσουν. Αυτός ειναι και ο λόγος που γίνονται οι επιθέσεις στους σέρφερς.  Είναι γνωστό ότι δεν ανήκουμε στην τροφική τους αλυσίδα. Απλώς ειναι περίεργοι εκ φύσεως. Μια φορά ένας nurse shark ρούφηξε την gopro μου, την είχα ακουμπήσει στην άμμο για να τραβηξω ενα πλάνο από το βυθό προς την επιφάνεια και εκείνος τη δαγκωσε και την έφτυσε αμέσως. Προφανώς δεν του άρεσε η γεύση. Από τα 506 είδη καρχαριών που υπάρχουν, ελάχιστα είναι επιθετικά και πολλά από αυτά δεν έχουν καν δόντια ή τρέφονται αποκλειστικά με πλαγκτόν, όπως είναι ο άκακος γίγαντας των ωκεανών, ο φαλαινοκαρχαρίας.

– Φοβήθηκες από την επαφή; Υπάρχει κάποιος τρόπος να "μιλήσεις" μαζί τους;

Έχω φοβηθεί πολύ στα πρώτα μου εκπαιδευτικά προγράμματα όταν έκανα το shark feeder course, το οποίο εξειδικευεται στην τονική ακινησία (tonic immobility) όπου χαϊδευεις τον καρχαρία στη μύτη και χαλαρώνει τόσο ώστε μπορείς να του αφαιρέσεις τα αγκίστρια ή τις πληγές από το στόμα του. Αυτό το πρόγραμμα γινεται στις Μπαχάμες, τον παράδεισο των καρχαριών, από εξειδικευμένους εκπαιδευτές και ο σκοπός ειναι η αφαιρεση των αγκιστριών. Όταν το έκανα με δάγκωσε την ώρα που πήγα να τον ταΐσω και σοκαρίστηκα. Σε αυτό το εκπαιδευτικό επειδή αντιδράς με τους καρχαρίες, τους ταΐζεις για να σε πλησιάσουν και να τους βοηθησεις, επιβάλλεται να φοράς την ατσάλινη στολή οπότε δεν είχα ούτε γρατζουνιά.  Όλες τις υπόλοιπες φορές που βρίσκομαι μαζί τους υποβρυχίως είμαι με τη στολή ή με το μαγιό αναλόγως τη θερμοκρασία νερού και δεν έχω κανενα θέμα καθώς δεν παρεμβαίνω στο χώρο τους, απλώς παρατηρώ. Πιστεύω ότι νιώθουν τις δονήσεις μας και καταλαβαίνουν τα συναισθήματα μας είτε είναι φόβος είτε χαρά. Στο πρόσφατό μου ταξίδι στη νότια Κούβα σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα, είχα εντυπωσιαστεί με τη συμπεριφορά των silky sharks, ήταν τόσο ήρεμοι και φιλικοί, που άφησα την ομάδα να κάνει αυτόνομη κατάδυση σε ένα σημείο και εγώ έμεινα να παίζω και να παρατηρώ τους καρχαρίες στην επιφάνεια κάνοντας μονο ελευθερη κατάδυση μαζί με τους καρχαρίες. Είχα τα ίδια συνασθήματα όπως όταν παίζω με τη Ρήνεια, το σκυλάκι μου.

– Κινδυνεύει το είδος; Κι αν ναι από τι;

Από τον ανθρωπο. Εμείς είμαστε ο χειρότερος εχθρός όλων των ζωντανών οργανισμών. Στην Ευρώπη παρόλο που υπάρχουν ακόμα 47 είδη καρχαριών έχει ελαττωθεί πάρα πολύ ο πληθυσμός τους κι αυτό επειδή βαφτίσαμε όλα τα καρχαριοειδή γαλέους και τα φάγαμε όλα. Λάθη που τα έκανα κι εγώ και τα τελευταια χρόνια είμαι χορτοφάγος. Ο καρχαρίας κρατάει τις ισορροπίες στο θαλάσσιο οικοσύστημα, στο εξωτερικό όταν δεις καρχαρίες στο νερό σημαινει ότι βρίσκεσαι σε υγιή βυθό. Αντιθέτως στη χώρα μας θεωρείται μαγκιά να σκοτώσεις καρχαρία και βλέπουμε μέχρι και πολιτικούς να ποζάρουν με είδη προς εξαφάνιση, όπως τον εξαβράγχιο καρχαρία που με τόσο καμάρι έβγαλε ενας.  Η αλιεία στη Μεσόγειο είναι ανεξέγκτη, οι περισσότεροι επαγγελματίες ψαράδες μολύνουν και καταστρέφουν στο βυθό χωρίς σταματημό και αντιμετωπίζουν τη θάλασσα λες και είναι χωράφι τους με πλήρη άγνοια για την καταστροφή που προκαλούν. Ασχολούμαι με το ψαροτούφεκο επειδή είναι ο μοναδικός τρόπος επιλεκτικής αλιείας, επιλέγω να βγάλω 2-3 ψάρια για να τα χαρίσω στα συσσίτια ή να τα φάω με την παρέα μου. Κάθε χρόνο θανατώνονται 100 εκατομμύρια καρχαρίες ανά τον κόσμο, κάποιοι από αυτούς πετιώνται στη θάλασσα ζωντανοί αφού τους κόψουν τα πτερυγια και βρισκουν φριχτο θανατο. Η υπεραλιεία ευθυνεται για τη μεγαλύτερη καταστροφή και έπειτα η μόλυνση του περιβάλλοντος μιας και πολλά είδη πεθαίνουν από τη ρύπανση, τα σκουπίδια, τα παρατημένα δίχτυα και τα πλαστικά που βρίσκονται στη θάλασσα από εμάς τους ίδιους.  Ένας λόγος που διοργανώνω συνέχεια υποβρύχιους καθαρισμούς είναι αυτός, δεν αντέχω να βλέπω να ξεβράζονται στις παραλίες δελφίνια, χελώνες, φώκιες, φάλαινες και ένα σωρό άλλα είδη από τέτοια αίτια. Φέτος το χειμώνα πήγα στην Αμερική και έγινα εκπαιδεύτρια Shark Aware Instructor από τον παγκόσμιο οργανισμό Project Aware. Πλέον επισκέπτομαι σχολεία σε όλη την Ελλάδα, όπου κάνω σεμινάρια σε μαθητές όλων των τάξεων σχετικά με την προστασία του θαλασσιου οικοσυστήματος. Είναι μια διαδικασία ευχάριστη γιατί καταφέρνω μέσα από τις δικές μου εμπειρίες, βίντεο και φωτογραφίες να δείχνω στα νέα παιδιά πόσο σημαντικό είναι να κρατάμε καθαρό το περιβάλλον μας και ειδικά τη θάλασσα. Με τους μαθητές συνεννοούμαι πολύ εύκολα, με τους ενήλικες που συνήθως ρυπαίνουν δε βγάζω άκρη…

– Είσαι πολύ έμπειρη, μάλλον πρέπει να ζεις τη μισή οσυ κάτω από το νερό, (το οποίο προφανώς λατρεύεις). Ήταν αυτή η πιο δυνατή εμπειρία σου;

Επειδή είμαι αθλήτρια και εκπαιδεύτρια της υποβρύχιας αλιείας και της ελευθερης κατάδυσης περνάω αρκετό χρόνο στη θἀλασσα. Είναι ένας μαγικός κόσμος, είναι το σπίτι μου, το μέρος όπου η ψυχή μου γαληνεύει. Ακόμα κι αν είμαι δίπλα σε ένα 15μετρο φαλαινοκαρχαρία ή σε ένα ατίθασο σφυροκέφαλο είμαι ήρεμη γιατί βρίσκομαι στο στοιχείο μου με τα πλάσματα που αγαπώ και αυτά το καταλαβαίνουν. Για μένα είναι πολύ πιο επικίνδυνο να οδηγείς μηχανάκι στην Αθήνα (παρεπιπτόντως δεν ανεβαίνω σε μηχανάκια) παρά να κολυμπάς δίπλα στους bulls sharks ή τους tiger sharks.Ομολογώ ότι οι πιο επικίνδυνοι καρχαρίες βρίσκονται στη στεριά, ανάμεσα μας και όχι στο βυθό.

– Επόμενο ταξίδι;

Στη Σύρο, στις 22 Μαΐου όπου στις 8.00μμ θα κάνω ένα σεμινάριο στο Ναυτικό Όμιλο Σύρου για τους καρχαρίες και τις καταδύσεις. Η είσοδος είναι δωρεάν και θα δωθεί δίπλωμα παρακολούθησης από το διεθνή οργανισμό Project Aware της PADI.


mm
About Κατερίνα Τοπούζογλου 1 Article
•Ιδιοκτήτρια του Mykonos Top Villas (κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί τα πιο γνωστά ονόματα τουHollywood και τους μεταφέρει την αγάπη της για την Ελλάδα και την κατάδυση στο Αιγαίο). •Συμμετέχει κάθε χρόνο σε ερευνητικά προγράμματα με ομάδες βιολόγων και ωκεανολόγων στο εξωτερικό για την προστασία των καρχαριών και φαλαινών. •Το 2010 κατέκτησε την 4η στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Υποβρύχιας Αλιείας Αντρών, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για να διοργανωθεί το πρώτο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Υ/Α Γυναικών το 2015. •Το Αμερικάνικο Περιοδικό “Spearing” την έχει συμπεριλάβει στις 10-καλύτερες γυναίκες ψαροκυνηγούς στον κόσμο. •«Γυναίκα Της Χρονιάς» 2010 στην κατηγορία Fitness, βράβευση από το περιοδικό LIFESTYLE, Εκδόσεις Λυμπέρη. •Μέλος της Εθνικής Ομάδας Υποβρύχιας Σκοποβολής (2 η θέση στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Γυναικών 2015, 4 η θέση στο Πανελλήνιο Αντρών στο Biathlon). ΔΙΠΛΩΜΑΤΑ: Η μοναδική ελληνίδα που είναι κάτοχος όλων των παρακάτω εκπαιδευτικών διπλωμάτων •Εκπαιδεύτρια Ελεύθερης Κατάδυσης CMAS •Εκπαιδεύτρια Αυτόνομης Κατάδυσης PADI •Εκπαιδεύτρια Υποβρύχιας Αλιείας CMAS •Εκπαιδεύτρια Shark Aware •Shark Tonic Immobility Course – Bahamas 2010 ειδικό σχολείο τονικής ακινησίας, όπου ο δύτης κρατάει τον καρχαρία από το ρύγχος του με σκοπό να του αφαιρέσει αγκίστρια ή πληγές από το στόμα CHARITY/AWARE: •Επίσημη εκπρόσωπος του Diving For A Cause στην Ελλάδα. Κάθε χρόνο προσκαλεί παγκόσμια ομάδα υποβρύχιας αλιείας του DFAC όπου ψαρεύουν και χαρίζουν όλα τα θηράματά τους στους άστεγους της Αθήνας και παράλληλα κάνουν κοινωνικό έργο (καθαρισμούς παραλιών, βυθών, ενημέρωσεις σε σχολεία, δώρα σε άπορα παιδιά κλπ). •Όλα τα ψάρια της τα χαρίζει σε συγκεκριμένα συσσίτια και γηροκομεία στην Αθήνα •Οργανώνει καθαρισμούς παραλιών και βυθού με μαθητές από σχολεία •Κάνει επίσημες παρουσιάσεις σε σχολεία, εκθέσεις, εταιρίες και οργανισμούς για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος (και των καρχαριών) από το διεθνή μη κερδοσκοπικό οργανισμό Project Aware. •Yogi Vegeterian

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*