29/03/2024

Δύο κινηματογραφικές εκπλήξεις που τονίζουν τις αδικίες στις Οσκαρικές επιλογές

αδικίες στις Οσκαρικές

Μέσα στον σωρό των ταινιών που βγαίνουν στις κινηματογραφικές αίθουσες, και τον καταιγισμό δήθεν “αριστουργημάτων”, και ψεύτικων “διαμαντιών” που “πρέπει όλοι να δουν”, ξεχωρίζουν δύο ταινίες που δεν προσέχτηκαν ιδιαίτερα από το πλατύ κοινό (εν μέρει αναμενόμενο γιατί διακρίνονται για την εσωτερικότητα τους), όταν βγήκαν στις αίθουσες και μόνο οι συνεπείς σινεφίλ τις πρόσεξαν και σιγά σιγά μιλάνε γι’ αυτές. Πως όμως να μην εντυπωσιαστείς από τις έξοχες  “ΑΚΡΟΤΗΤΕΣ” (“First Reformed”) του βετεράνου σκηνοθέτη και σεναριογράφου Paul Schrader και το υπέροχο “Η ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ” (“The Kindergarten Teacher”) της νεότατης σκηνοθέτιδας Sara Colangelo. Διαφορετικές ως προς την θεματική τους, οι δύο ταινίες ξεχωρίζουν για την υπαινικτικότητά τους, την στιβαρή σκηνοθετική τους ματιά αλλά και (ίσως κυρίως), για τις μοναδικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών τους.

Στο “First Reformed” (ατυχέστατος ο ελληνικός τίτλος “Ακρότητες”) ο αντιφατικός και άνισος σκηνοθέτης (που μόνιμα αδικεί τον εαυτό του και τις ικανότητές του), και σεναριογράφος Paul Schrader – που έχει σκηνοθετήσει ταινίες σαν το “Mishima” και το “Hardcore” αλλά και απίστευτες μπαλαφάρες όπως το “Dog eat dog” (“Τελευταία αρπαχτή” – κυριολεκτικά όμως) και “Canyons”, και έχει γράψει εμβληματικά σενάρια όπως αυτό, του “Ταξιτζή” και του “Οργισμένου ειδώλου” αλλά και “τέρατα” όπως το “Dying of the light” (“Μέχρι τέλους”) – φτιάχνει μια χαμηλότονη και σπαρακτική ταινία που παραπέμπει στο σινεμά του Μπρεσόν και του Ντράγιερ (σκηνοθετών που επηρέασαν πολύ τον Σρέιντερ). Η θεματική του Σρέιντερ δεν έχει αλλάξει με τα χρόνια, ο καλβινισμός, οι ενοχές, η ηθική άνοδος και η πτώση σε συνδυασμό με τα βασανιστικά ερωτικά συμπλέγματα και προβλήματα, είναι κι εδώ παρόντα, αυτό όμως που εντυπωσιάζει στο “First Reformed” είναι το χαμηλότονο και στοχαστικό ύφος που δεν συνηθίζει ο σκηνοθέτης.

Ο Ίθαν Χοκ ερμηνεύει τον ρόλο, του Τόλερ ενός αλκοολικού ιερωμένου σε μια από τις παλαιότερες καλβινιστικές εκκλησίες της Αμερικής, η οποία διατηρείται με την αρωγή μιας από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες πλαστικών της χώρας. Ο Τόλερ που ήταν πρώην στρατιωτικός ιερέας, παρότι λειτουργεί σε μια άκρως τουριστική εκκλησία, ο κόσμος που την επισκέπτεται είναι λιγοστός, και οι ώρες της μοναξιάς του ατελείωτες, ενώ όλη η πόλη προετοιμάζεται για την επέτειο των 250 χρόνων από την θεμελίωση του ναού.

Βασανισμένος από τα φαντάσματα του, τον θάνατο του γιού του στην Μέση Ανατολή και το διαζύγιο που ακολούθησε με την σύζυγό του, ο Τόλερ αποφασίζει να κρατήσει ένα ημερολόγιο, ενώ τα προβλήματα υγείας του εντείνονται. Την καθημερινότητά του θα διαταράξει η επίσκεψη της Μέρι, μιας όμορφης νεαρής εγκύου γυναίκας (στον ρόλο η άχρωμη και αδιάφορη Αμάντα Ζέιφριντ που χαλάει την εικόνα της ταινίας), η οποία του ζητάει να μιλήσει με τον ακτιβιστή σύζυγό της, ο οποίος είχε μπλέξει σε επεισόδια και φυλακίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα, τώρα δε, που γύρισε σπίτι, αρνείται να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα, και ζητάει από την σύζυγό του να κάνει έκτρωση. Ο ιερωμένος επισκέπτεται το ζευγάρι, και συζητώντας με τον Μάικλ, τον εμφανώς καταθλιπτικό σύζυγο, ανησυχεί, διαπιστώνοντας, ότι εκείνος του μιλάει με φανατισμό για την ρύπανση του περιβάλλοντος, την καταστροφή του κόσμου λόγω της κλιματικής αλλαγής. Όταν μετά από λίγες ημέρες, ο Μάικλ αυτοκτονεί, τα περίεργα ευρήματα στο γκαράζ του σπιτιού του, που βρίσκει η συντετριμμένη Μέρι, όπως και τα έγγραφα με την μεγάλη περιβαλλοντολογική μόλυνση της περιοχής, συγκλονίζουν τον Τόλερ που έρχεται πιο κοντά στην Μέρι, διαπιστώνοντας ότι κάτι περίεργο και όχι τόσο αθώο υπάρχει στις τεράστιες χορηγίες προς την εκκλησία.

Σινεμά απαιτήσεων, με συνεχή φιλοσοφικά και υπαρξιακά ερωτήματα. Σινεμά στοχαστικό με ωραίους διαλόγους και υπαινικτικότητα. Σινεμά που σου δίνει “τροφή για σκέψη” και που τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ο Σρέιντερ εκπλήσσει με την καθαρότητα της ματιάς του και το “ευρωπαϊκό” ύφος μιας ταινίας που όπως είπε ο ίδιος επηρεάστηκε από την “Ida” του Παβλικόφσκι. Όμως είναι γεγονός ότι όλα θα ήταν διαφορετικά αν δεν υπήρχε η συγκλονιστική ερμηνεία του Ίθαν Χοκ (ίσως η καλύτερη της αξιοπρόσεκτης καριέρας του) και (για μένα) η μεγαλύτερη αδικία των φετεινών υποψηφιοτήτων για Όσκαρ. Με συνεχή κοντινά πλάνα στο πρόσωπό του, ο Σρέιντερ βρίσκει στον Χοκ, τον ιδανικό πρωταγωνιστή του, με μια σκοτεινή και ατμοσφαιρική ματιά που σε κάποια στιγμή νόμιζα ότι είχα μεταφερθεί σε ταινία του Μπέργκμαν.

αδικίες στις Οσκαρικές

Μία από τις εκπλήξεις της σεζόν είναι όμως αναμφισβήτητα, η θαυμάσια ταινία (παραγωγής Netflix), “Η Νηπιαγωγός” (The Kindergarten teacher”), δεύτερη μόλις σκηνοθετική απόπειρα της Sara Colangelo, και remake της βραβευμένης Ισραηλινής ταινίας του 2014, “Haganenet” του σκηνοθέτη και συγγραφέα Nadav Lapid. Δεν έχω δει την πρωτότυπη ταινία, και την ερμηνεία της (περισσότερο τηλεοπτικής) Sarit Larry στον ρόλο της Νηπιαγωγού, αλλά δυσκολεύομαι να φανταστώ ιδανικότερη ηθοποιό για τον ρόλο, από την απίστευτη Μάγκι Τζίλενχαλ σε μια ακόμα δυναμική ερμηνεία, την τέταρτη μεγάλη στην καριέρα της (μετά το Sherrybaby και τα τηλεοπτικά “The Deuce” και “The Honourable woman”).

Η Λίσα Σπινέλι είναι μια σαρανταπεντάρα νηπιαγωγός σε ένα σχολείο. Βαριέται μέχρι θανάτου την τακτοποιημένη ζωή της, με έναν συμπαθέστατο (αλλά μάλλον υποτονικό) σύζυγο και δύο πανέξυπνα αλλά ατίθασα παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία τους. Στην δουλειά της είναι εξαιρετική, φροντίζει τα μικρά παιδιά στην τάξη, φέρεται άριστα στην βοηθό της και τα απογεύματα πηγαίνει σε μαθήματα δημιουργικής γραφής στην ποίηση που τα παραδίδει ένας γοητευτικός ποιητής (στον ρόλο ο Γκ.Γκ. Μπερνάλ – ευτυχώς συγκρατημένος). Η Λίσα μπορεί να είναι μια γλυκύτατη παρουσία αλλά δεν έχει το παραμικρό ταλέντο στην ποίηση, είναι απλώς μια ευαίσθητη γυναίκα που προσπαθεί να εκφραστεί κομψά και συνετά, ώσπου προς μεγάλη της έκπληξη, διαπιστώνει ότι ένας πεντάχρονος μαθητής της, πετάει στίχους στον αέρα, με έναν ιδιότυπο σουρεαλισμό. Η Λίσα εκστασιάζεται (και σεληνιάζεται), προκαλώντας τον μικρό να θυμάται τι απαγγέλει σε άσχετες στιγμές, απομονώνοντάς τον από τα υπόλοιπα παιδιά, ωθώντας τον να της τηλεφωνεί το βράδυ και να της απαγγέλει ότι, και όποτε του έρχεται στο μυαλό.

“Anna is beautiful,
Beautiful enough for me.
The sun hits her yellow house,
It’s almost like a sign from God.”

Οι στίχοι του μικρού της έχουν γίνει εμμονή, και τους παρουσιάζει στο μάθημα της δημιουργικής γραφής για δικούς της, εντυπωσιάζοντας τον δάσκαλο και τους υπόλοιπους που τους ακούνε. Η Λίσα δεν σκέπτεται τίποτα άλλο στη ζωή της, παρά μόνο την σωτηρία του παιδιού από τους αδιάφορους (σε εξοργιστικό βαθμό) γονείς του, δεν έχει ιδέα γιατί καπηλεύεται τους στίχους του, ενεργεί αυτόματα σαν να βρίσκεται σε μια υπνωτιστική κατάσταση, προβαίνοντας σε παράτολμες ενέργειες και οδηγούμενη στην απόλυτη αυτοκαταστροφή μέσα από την εμμονή της.

Η Τζίλενχαλ είναι έξοχη. Το βλέμμα της αλλάζει, μεταμορφώνεται κατά την διάρκεια αυτής της υπέροχης ταινίας, δίνοντας βάθος και ουσία στην ερμηνεία της αινιγματικής και αποξενωμένης Λίσα, χαρίζοντάς μας, μια από τις ερμηνείες της χρονιάς αλλά και της καριέρας, αυτής της underestimated ηθοποιού που παραμένει στη σκιά του αξιολογότατου αδελφού της. Δεν είναι πρωτοτυπία να αναφέρω, ότι η ταινία θα ήταν διαφορετική εάν τον ρόλο ερμήνευε άλλη ηθοποιός, η Τζίλενχαλ κατορθώνει να έχει το βλέμμα του ανθρώπου που “είναι αλλού”, του λίγο ονειροπαρμένου και ευρισκόμενου σε μια κατάσταση ψυχολογικής αναστάτωσης. Ακόμα και αν το θέμα της ταινίας φαίνεται αδιάφορο σε κάποιους (κακώς, αλλά γούστα είναι αυτά), η ερμηνεία της Τζίλενχαλ θα τους αποζημιώσει πλήρως.

Άγης Αθανασιάδης


mm
About Αγης Αθανασιάδης 107 Articles
Ο Άγης Αθανασιάδης, είναι συνιδιοκτήτης του βιβλιοπωλείου/καφέ Booktalks στο Π.Φάληρο. Βιβλιομανής σε σημείο ψυχασθένειας, διατηρεί το βιβλιοφιλικό blog Librofilo (www.librofilo.blogspot.gr) και δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή του χωρίς την ανάγνωση λογοτεχνίας που (μαζί με τον κινηματογράφο), αποτελεί το μεγαλύτερό του πάθος.

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*