Adults in the Room
Πίσω από κλειστές πόρτες, διαδραματίζεται μια παγκόσμια ιστορία: Εκείνη ενός λαού παγιδευμένου σε ένα κολοσσιαίο χρέος.
Μια επιβεβλημένη λιτότητα ενάντια στην ανθρωπότητα και την επιβίωση.
Μια ιστορία όπου ο καθένας παίζει το δικό του ρόλο, όπου οι χαρακτήρες δεν είναι ούτε καλοί ούτε κακοί, αλλά καθοδηγούμενοι από τις συνέπειες της δικής τους αντίληψης για το τι είναι σωστό να κάνουν.
Μια ασφυκτική παγίδα όπου οι ήρωες οδηγούνται στη διχόνοια.
Μια αρχαία ελληνική τραγωδία στη σύγχρονη εποχή.
Πώς εμπνευστήκατε την ταινία;
Δεν ήταν τόσο έμπνευση όσο κάτι προφανές, μία ανάγκη.
Εν είδει επιλόγου στην οικονομική κρίση 10 χρόνια μετά το ξέσπασμά της το 2008, φαίνεται ότι έχουμε ξεχάσει πως υπεύθυνες για αυτήν είναι οι κυβερνήσεις που διοικούσαν αυτή τη χώρα εδώ και 30 χρόνια, η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ και το ΠΑΣΟΚ. Εκείνες άφησαν να αναπτυχθεί, από ανικανότητα ή και λόγω του πελατειακού τους πνεύματος, ένα κολοσσιαίο χρέος 320 δισεκατομμυρίων.
Ένα χρέος αδύνατο να αποπληρωθεί. Εν τω μεταξύ, η Γαλλία και η Γερμανία συνέχιζαν χωρίς ενοχές να πωλούν τα προϊόντα τους, αυτοκίνητα κλπ, αλλά κυρίως εκείνα της πολεμικής βιομηχανίας σε μια χώρα που ήξεραν ότι είναι υπερχρεωμένη.
Όσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το άφηνε να συμβαίνει.
Το 2015, η Μισέλ έκανε την παραγωγή μιας ταινίας στη Θεσσαλονίκη, εν μέσω κρίσης, την εποχή που έκλεισαν οι ελληνικές τράπεζες.
Στις 14 Ιουλίου λοιπόν, μου έστειλε μια συνέντευξη του Γ. Βαρουφάκη στον ξένο Τύπο κάνοντας ένα σύντομο σχόλιο: «Εδώ υπάρχει θέμα για την ταινία.»
Από την αρχή της κρίσης αισθάνθηκα ότι η χώρα έμπαινε σε μια από αυτές τις δραματικές καταστάσεις που κατά καιρούς έχει περιέλθει το Έθνος από την ίδρυση του ελεύθερου κράτους το 1821.
Η ιδέα της ταινίας γεννήθηκε όταν συνειδητοποίησα ότι η πλειοψηφία του ελληνικού λαού είχε παγιδευτεί σε μια φτωχοποίηση και υποβίβαση.
Μία ταινία όμως χρειάζεται μία ιστορία, ένα σενάριο.
Ναι φυσικά, αλλά βασισμένο σε ποιους; σε αυτούς που παγιδεύονται ή σε εκείνους που παγιδεύουν;
Από το 2008 άρχισα να συγκεντρώνω κάθε δυνατή πληροφορία για την κατάσταση στην Ελλάδα, στα ελληνικά, στα αγγλικά, στα γαλλικά.
Υπήρχαν πολλές καλές αναλύσεις αλλά και αντιφάσεις, οξείες επιθέσεις, υπεκφυγές και σκοτεινά σενάρια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Eurogroup, εμπλέκονταν όλο και περισσότερο σε μια κατάσταση που έτεινε να εξελιχθεί σε μία απευθείας σύγκρουση με την Ελλάδα.
Η ένταση κορυφώθηκε όταν ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, με πρωθυπουργό τον Α. Τσίπρα και Υπουργό Οικονομικών τον Γ. Βαρουφάκη.
Ήταν ξεκάθαρο για μένα ότι προτεραιότητα της Κομισιόν και του Eurogroup, ήταν να σώσουν τις Γερμανικές και τις Γαλλικές τράπεζες και όχι τους Έλληνες πολίτες, αντιθέτως να τους τιμωρήσουν για το χρέος επειδή έφεραν την Αριστερά στην εξουσία.
Κάθε ανησυχία για το τι θα αντιμετώπιζε ο ελληνικός λαός είχε εξαφανιστεί.
Η απρόσμενη αντίσταση του λαού, αλλά και οι προτάσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης και του Υπουργού Οικονομικών προκάλεσαν μια θύελλα αντιδράσεων και ιδίως μίσους. Συνοδευόμενη από την απόρριψη των διαπραγματεύσεων και την υπόδειξη υποταγής. Αλλιώς, η Ελλάδα θα έβγαινε από το ΕΥΡΩ.
Παρακολουθούσα τις φοβερές και παθιασμένες περιπέτειες αυτής της σύγκρουσης που σιγά σιγά ξεπερνούσε το οικονομικό πλαίσιο.
Η πολιτική βία, το μίσος προς το άλλον, οι προκαταλήψεις και η ξενοφοβία, η διαφθορά των ιδεών, δεν είχαν όριο.
Όλα αυτά βρίσκονταν στον σημαντικό όγκο πληροφοριών που είχα συλλέξει και ακόμη περισσότερα. Οι πρωταγωνιστές, τα θύματα, κρυφοί ηγέτες αυτών των δραματικών καταστάσεων…
Αλλά πώς, μέσα από αυτόν τον όγκο πληροφοριών μπορεί να προκύψει ένα σενάριο;
Αυτή η ερώτηση με έκανε να θυμηθώ την ιστορία του μικρού αγοριού που βλέπει ένα τεράστιο «όγκο» μαρμάρου στο ατελιέ του γλύπτη.
Όταν επιστρέφει ξανά λίγο καιρό αργότερα βλέπει το μάρμαρο να έχει αρχίσει να παίρνει τη μορφή μιας όμορφης γυναίκας.
«Πώς ήξερες ότι ήταν εκεί μέσα;», ρώτησε τον γλύπτη.
Έτσι ήξερα ότι μέσα από αυτό τον τεράστιο όγκο πληροφοριών θα προέκυπτε ένα σενάριο, αλλά ποιο;
Πώς λοιπόν, πήρε μορφή το σενάριο μέσα από αυτόν τον «όγκο πληροφοριών»;
Το μήνυμα της Μισέλ και το άρθρο με οδήγησαν στον Γ. Βαρουφάκη για τον οποίο είχα τις επιφυλάξεις μου έχοντας διαβάσει όλα τα αρνητικά σενάρια που έγραφαν οι εφημερίδες για αυτόν. Οι επιφυλάξεις μου διαλύθηκαν όταν παραιτήθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα μετά από το θρίαμβο του «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα -61%-ενάντια στην υπόδειξη της Κομισιόν να υποταχθούν (οι Έλληνες).
Ο Βαρουφάκης είχε ακολουθήσει την επιθυμία του λαού. Ο Αλέξης Τσίπρας αποδέχθηκε το Μνημόνιο (ΜοU), το οποίο η Βουλή υπερψήφισε με 73%.
Με λίγα λόγια η απόφαση του λαού ανατράπηκε και ο Βαρουφάκης δεν το δέχτηκε αυτό.
Έτσι θέλησα να τον γνωρίσω. Το καλοκαίρι του ’15 πήγαμε να τον συναντήσουμε με τη Μισέλ, στην Αίγινα, εκείνον και τη σύζυγό του Δανάη.
Μιλήσαμε πολύ κατά τη διάρκεια ενός εκτενούς Σαββατοκύριακου. Μου περιέγραψε λεπτομερώς, τους πέντε μήνες και δώδεκα μέρες που πέρασε στην κυβέρνηση Τσίπρα καθώς και τις διαπραγματεύσεις του με το Eurogroup.
Μου έβαλε να ακούσω τις ηχογραφήσεις από τις συναντήσεις του με το Eurogroup, στις Βρυξέλλες, στη Ρίγα και αλλού, τις συνομιλίες του με τον Σόιμπλε, τον πανίσχυρο Υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας.
Μου έδωσε και διάβασα τις σημειώσεις του από τις συναντήσεις του με προσωπικότητες αλλά κυρίως εκείνες με τον Αλέξη Τσίπρα.
Στο τέλος της πρώτης αυτής συνάντησης μου εμπιστεύθηκε το σχέδιό του να γράψει ένα βιβλίο για την εμπειρία του ως «εξωτερικός» (outsider) που έγινε «ημέτερος» (insider) της πολιτικής.
Κρατήσαμε επαφή και αποφασίσαμε ότι θα μου έστελνε σταδιακά τα κεφάλαια του βιβλίου του.
Από την πλευρά μου, ήμουν τότε σε μία περίοδο που έγραφα τη βιογραφία μου παρακολουθώντας παράλληλα από κοντά τις περιπέτειες της Ελλάδας.
Στις 31 Οκτωβρίου του 2016, έλαβα τα πρώτα τρία κεφάλαια του βιβλίου του και στο τέλος του Δεκέμβρη κάποια ακόμη. Τέλος, το Μάρτιο του 2017, έλαβα τα υπόλοιπα κεφάλαια, το εισαγωγικό σημείωμα και τον επίλογο.
Από την πρώτη συνάντησή μας, είχα αρχίσει να σκέφτομαι τη δομή του σεναρίου.
Είχα αποφασίσει να εξερευνήσω την «παγίδα», χωρίς όμως να παραμελήσω τους «παγιδευμένους».
Είχα ένα βασικό άξονα με κέντρο τις συναντήσεις με το Eurogroup και για τους διαλόγους είχα τις ηχογραφήσεις που μου είχε δώσει να ακούσω.
Τελείωνα τότε τη βιογραφία μου και ξεκίνησα να δουλεύω πάνω στο σενάριο.
Ο Γ. Βαρουφάκης συμμετείχε στο σενάριο;
Δε δουλεύω ποτέ με τους συγγραφείς των βιβλίων που κάνω ταινία, είναι θέμα αρχής.
Για αυτό το project ζητούσα συχνά από τον Βαρουφάκη τεχνικές και οικονομικές διευκρινίσεις για να συμπληρώσω κάποιες σκηνές του σεναρίου και να κατανοήσω κάποιες καταστάσεις από το λαβύρινθο της οικονομίας.
Εξακολουθείτε να νιώθετε Έλληνας;
Δεν ξεχνάς ποτέ τη χώρα που γεννήθηκες, ειδικά όταν αυτή η χώρα είναι η Ελλάδα.
Εγώ έφυγα επειδή στην εποχή μου το μόνο που μπορούσε να προσφέρει στους νέους της δικής μου κοινωνικής τάξης ήταν μια ζωή υποταγής σε μια Θεο-δημοκρατία.
Ως μετανάστης η Γαλλία μου επέτρεψε να φτάσω και να ξεπεράσω τα όνειρά μου.
Το ελληνικό μου αίσθημα αναγεννήθηκε όταν ήρθε η Χούντα.
Η προσωπική μου αντίσταση εκφράστηκε τότε με το “Ζ”.
Τα τελευταία δέκα χρόνια της ελληνικής κρίσης που ξανάφεραν τη χώρα στην ίδια κατάσταση που με ανάγκασε να φύγω, με οδήγησε ως φυσική συνέπεια να εκφράσω και πάλι την αντίστασή μου. Και αυτό έγινε με το “ADULTS IN THE ROOM”.
Έχετε μια διεθνή καριέρα. Γιατί επιλέξατε να γυρίσετε την ταινία στην Ελλάδα με Έλληνες;
Μα τα γυρίσματα δεν έγιναν μόνο στην Ελλάδα και μόνο με Έλληνες!
Κάναμε γυρίσματα και στο Λονδίνο, στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι, στη Φρανκφούρτη, στο Βερολίνο, στη Ρίγα…
Και το γεγονός ότι γυρίσαμε τις συνεδριάσεις του Eurogroup στην Αθήνα ήταν γιατί οι Έλληνες ηθοποιοί κάνουν όλοι θέατρο και ήταν αδύνατο να λείψουν για δεκαπέντε συνεχόμενες μέρες.
Υπήρχαν δύο επιλογές να γίνει η ταινία.
Η πρώτη, από οικονομικής άποψης, πιο ισχυρή: στα αγγλικά με ηθοποιούς διεθνούς φήμης που θα ενσάρκωναν τον Βαρουφάκη και τον Τσίπρα.
Η δεύτερη, στα αγγλικά και στα ελληνικά, χωρίς διεθνείς ηθοποιούς καθώς κανείς διάσημος ηθοποιός δε μιλάει ελληνικά.
Διαλέξαμε την πιο δύσκολη, οικονομικά, λύση αλλά και τη μόνη αποδεκτή από καλλιτεχνικής και πολιτικής άποψης.
Βρήκαμε στην Ελλάδα αλλά και παντού στην Ευρώπη το ιδανικό καστ.
Η απόφασή μας ήταν ότι κάθε σημαντικός χαρακτήρας της ταινίας θα πρέπει να ενσαρκώνεται από ηθοποιό της αντίστοιχης εθνικότητας.
Ήταν σημαντικό δηλαδή να έχετε ηθοποιούς που να μοιάζουν με τους πραγματικούς χαρακτήρες;
Δεν έκανα ακριβή «αναπαράσταση» αλλά ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά θα έπρεπε να μοιάζουν όπως η ηλικία, το ύψος, ο σωματότυπος.
Το φιλμ είναι μια σκέψη, ένα δοκίμιο, προσαρμοσμένη σε μια κινηματογραφική λογική που φέρει όλους τους περιορισμούς χώρου και χρόνου.
Είναι η σημασία των γεγονότων που με απασχολεί και όχι οι ανέκδοτες ιστορίες…
Σε αυτή την ιστορία, αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ανθρώπινη περιπέτεια.
Πώς αυτά τα γεγονότα επηρέασαν την πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή της κοινωνίας, και όχι μόνο της Ελληνικής.
Είναι μια προσωπική και πολιτική επιλογή. Πρόκειται για μια τραγωδία.
Δε θυμάμαι ποιος είχε πει: «Η Πολιτική είναι οικονομία, η
οικονομία είναι τραγωδία». Βρέθηκα αντιμέτωπος με προσωπικότητες και
καταστάσεις μιας τραγωδίας όπου όλοι έχουν δίκιο, ή μάλλον ο καθένας έχει το
δικό του δίκιο.
Η προσωπική ζωή των χαρακτήρων δεν έχει ούτε θέση ούτε και ενδιαφέρον για την ταινία.
Η ουσία είναι αυτό που ο καθένας τους αντιπροσωπεύει, αυτό για το οποίο μάχεται, και εντέλει η ικανότητά του να συμπάσχει, η δύναμη της πειθούς του, η θέληση και η αποφασιστικότητά του.
Συναντήσατε κάποιους από τους Ευρωπαίους ηγέτες;
Δε θέλησα να συναντήσω κανέναν συγκεκριμένα από τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας.
Καθένας θα μου έλεγε τη δική του εκδοχή, κατά πάσα πιθανότητα αυτό-αγιογραφική, ευνοϊκή για τον ίδιο.
Τα γραπτά τους, οι συνεντεύξεις και οι ηχογραφήσεις που είχα στα χέρια μου ήταν υπεραρκετά.
Παρόλα αυτά κάποιοι θέλησαν να με συναντήσουν.
Ο Κλάους Ρέγκλινγκ, Γενικός Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ήρθε στο Παρίσι να μας συναντήσει.
Το σχόλιο του ήταν ότι το βιβλίο του Βαρουφάκη μεροληπτούσε… ότι η έκθεση του «Γενικού Λογιστηρίου της Ευρώπης» σχετικά με την «επέμβαση της Κομισιόν στην οικονομική κρίση της Ελλάδας» – η οποία ήταν και καυστικότατη ως προς την Κομισιόν και το Eurogroup – γράφτηκε από «οικονομολόγους που δεν μπορούσαν να τα καταλάβουν όλα»…
Η δήλωση του Μοσχοβισί στην εφημερίδα Corriere della Sera, σύμφωνα με την οποία, «στην περίπτωση της ελληνικής υπόθεσης δεν υπήρξε δημοκρατική στάση του Eurogroup» ήταν επιπόλαιη και μπορούσε να έχει αποφευχθεί.
Εκτός του Μοσχοβισί, κι άλλοι όπως ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, ο Μάριο Τσεντέρο, ο νέος πρόεδρος του Eurogroup, ακόμη κι ο προκάτοχός του, Γερούν Ντάισελμπλουμ, αναγνωρίζουν σήμερα, άμεσα ή έμμεσα, την έλλειψη δημοκρατίας εντός του Eurogroup κατά τη διάρκεια της ελληνικής υπόθεσης.
Αυτή λοιπόν την τραγωδία, που ακόμη συνεχίζεται, διηγούμαι στο “ADULTS IN THE ROOM”.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Ο Κώστας Γαβράς γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933 στα Λουτρά Ηραίας.
Σε ηλικία 22 χρονών, εγκατέλειψε την Ελλάδα ως οικονομικός μετανάστης για να σπουδάσει στο Παρίσι. Έκανε εγγραφή στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης πριν γίνει δεκτός στο Εθνικό Κινηματογραφικό Ινστιτούτο. Μετά τις σπουδές του, εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη στο πλάι πολλών σημαντικών Γάλλων σκηνοθετών όπως ο Ρενέ Κλαιρ, ο Ρενέ Κλεμάν, ο Ανρί Βερνέιγ, ο Ζακ Ντεμί, ο Μαρσέλ Οφίλς, ο Ζαν Τζιονό και ο Ζαν Μπεκέρ.
Το 1965 σκηνοθέτησε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το ‘’Βαγόνι Δολοφόνων’’.
Οι επόμενες ταινίες του υπήρξαν μεγάλες επιτυχίες: η ταινία ‘’Ζ’’, η οποία κέρδισε 2 βραβεία Όσκαρ το 1969, 2 βραβεία στο φεστιβάλ των Καννών και πολλά ακόμα ανά τον κόσμο. Μέσα από τις ταινίες του με έντονο πολιτικό χαρακτήρα, ο Κώστας Γαβράς ασχολήθηκε με εξαιρετικά αμφιλεγόμενα θέματα της εποχής ενώ εργαζόταν ανάμεσα στη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Έχει σκηνοθετήσει 20 ταινίες, συμπεριλαμβανομένων των ταινιών ‘’Μακί, τα Λιοντάρια της Κολάσεως’’, ‘’Ειδικό Δικαστήριο’’, ‘’Ο Αγνοούμενος’’ (Χρυσός Φοίνικας και Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στον Τζακ Λέμμον το 1982), ‘’Χάννα Κ.’’, ‘’Το Στίγμα της Προδοσίας’’, ‘’Η Ομολογία’’, ‘’Κατάσταση Πολιορκίας’’, ‘’Η Λάμψη μιας Γυναίκας’’, ‘’Οικογενειακή Υπόθεση’’, ‘’Μικρή Αποκάλυψη’’, ‘’Mad City’’, ‘’Το Μουσικό Κουτί’’, ‘’Αμήν’’, ‘’Το Τσεκούρι’’, ‘’Παράδεισος στη Δύση’’, ‘’Το Κεφάλαιο’’…
Ο Κώστας Γαβράς είναι παντρεμένος με τη Μισέλ Ρέι από το 1968. Έχουν τρία παιδιά: τον Αλεξάντρ, τη Ζυλί και τον Ρομαίν. Ο Αλεξάντρ είναι παραγωγός. Η Ζυλί και ο Ρομαίν είναι σκηνοθέτες.
Το 2018 ο Κώστας Γαβράς εξέδωσε την αυτοβιογραφία του με τίτλο ‘’Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατο να πας’’.
Από το 2007 είναι ο Πρόεδρος της Γαλλικής Ταινιοθήκης.
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
1965 Βαγόνι Δολοφόνων
Σκηνοθέτης και σεναριογράφος
1967 Μακί, Τα Λιοντάρια της Κολάσεως
Σκηνοθέτης και σεναριογράφος
1969 Ζ
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
1971 Η Ομολογία
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
1973 Κατάσταση Πολιορκίας
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
1975 Ειδικό Δικαστήριο
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
1976 Ο Κύριος Κλάιν
Συν-σεναριογράφος, Σκηνοθέτης: Τζόσεφ Λόουζι
1979 Η Λάμψη μιας Γυναίκας
Σκηνοθέτης και σεναριογράφος
1981 Ο Αγνοούμενος
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
1983 Χάννα Κ.
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
1985 Οικογενειακή Υπόθεση
Σκηνοθέτης και σεναριογράφος
1987 Το Στίγμα της Προδοσίας
Σκηνοθέτης
1989 Το Μουσικό Κουτί
Σκηνοθέτης
1992 Μικρή Αποκάλυψη
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
1995 Lumiere et Compagnie
Σκηνοθέτης (ένα επεισόδιο)
1997 Mad City
Σκηνοθέτης
2000 Mon Colonel
Συν-σεναριογράφος, Σκηνοθέτης: Λοράν Ερμπιέ
2001 Αμήν
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
2004 Το Τσεκούρι
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
2008 Παράδεισος στη Δύση
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
2012 Το Κεφάλαιο
Σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος
2019 Ενήλικοι στην Αίθουσα
Σκηνοθέτης και σεναριογράφος
Leave a Reply