Στη μέση περίπου του Ιονίου πελάγους, σε μικρή απόσταση από την Αιτωλοακαρνανία, βρίσκεται ένα μικρό καταπράσινο νησάκι με το όνομα Κάλαμος. (η λέξη “παράδεισος” είναι λίγη για να περιγράψει τ’ ακρογιάλια του!)
Οι λέξεις και οι εκφράσεις του μικρού αυτού τόπου, ακούσματα παιδικών χρόνων από δύο αδέλφια, είναι και το αντικείμενο της ολιγοσέλιδης αυτής έκδοσης, η οποία έχει ως έναυσμα μια προσωπική παιδική υπόσχεση να διατηρηθούν λέξεις και εκφράσεις που ενώ τότε ηχούσαν μοναδικά, σήμερα συνιστούν έναν πλούτο ντόπιας διαλέκτου που κινδυνεύει να χαθεί.
Το μικρό αυτό εγχείρημα αξιώνει τη διατήρηση των ακουσμάτων για τους νέους του νησιού, ελπίζοντας να αποτελέσει και την αφορμή να συλλεγούν εκφράσεις ή λέξεις που διέφυγαν από τους συγγραφείς. Απευθύνεται ωστόσο και προσωπικά σε όσους μεγάλωσαν στον Κάλαμο, τον αγάπησαν ή απλά νιώθουν οικεία μετά από μία ή πολλές επισκέψεις εκεί. Κάθε λέξη κινεί μαζί μνήμες ή αντιδράσεις αναλόγως της εγγύτητας του αναγνώστη με το νησί.
Το βιβλίο δεν είναι λεξικό αλλά μια εναρκτήρια συλλογή από μνήμες. Πρόκειται ακριβώς για ένα αναμνηστικό λέξεων, και δεν θα ήταν παράξενο αν κάποιος έβρισκε στο παιχνίδισμα και στην αμεσότητα των λέξεων αυτών μια παιδική αναλογία με τον δικό του τόπο και το υπογράφουν τα αδέλφια Γιώτα Καραγιάννη και Γιώργος Καραγιάννης
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις πάντα προσεγμένες εκδόσεις Άπαρσις που μας παραχώρησαν ένα μικρό δείγμα από το πολύ ενδιαφέρον αυτό εγχείρημα για ένα παραδεισένιο τόπο της Ελλάδας.
Πριν από λίγο καιρό βρισκόμουν στο θέατρο. Στο διάλειμμα της παράστασης, μια φίλη προσπαθούσε να βρει το πορτοφόλι της για να αγοράσει κάτι στο φουαγέ. «Τι έγινε; Έχασες το τακουίνο σου;» τη ρώτησα. Με κοίταξε όλη η παρέα απορημένη. «Το ποιο;» Η λέξη τούς ήταν ασφαλώς άγνωστη. Αλλά κι εγώ δεν θυ μάμαι να την είχα χρησιμοποιήσει ποτέ. Πώς έγινε και την ξεφούρνισα; Τότε λοιπόν συνειδητοποίησα ότι μάλλον εγώ έψαξα στην τσάντα μου και έβγαλα μια περίεργη και χαριτωμένη λέξη, τη σκούπισα, τη γυάλισα και την έβαλα μπροστά τους σαν πολύτιμο πετράδι – όχι χωρίς ντροπή, που στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι τίποτε άλλο παρά συγκαλυμμένη περηφάνια (Για να δούμε, την ξέρετε;).
Λέξεις σπάνιες, αστείες, ευφάνταστες, άλλες αυτοσχέδιες και ανετυμολόγητες, άλλες με προφανή ετυμολογία, πολυταξιδεμένες ή αταξίδευτες, έχουν επιβιβαστεί σ’ αυτό το βιβλιαράκι, που ελπίζουμε να λειτουργήσει περισσότερο σαν σχεδία που μεταφέρει κάποια πράγματα –μάλλον την παιδική μας ηλικία– μακριά από τη λήθη.
Υπάρχουν βέβαια η συγκέντρωση και η ταξινόμηση κατά αλφαβητική σειρά. Πέραν τού- του, το βιβλίο δεν εγείρει καμία αξίωση λεξικού. Οι λίγες επεξηγηματικές πληροφορίες που δίνονται –και που κι αυτές ελέγχονται– παρότι ντυμένες με το ένδυμα των λεξικογραφικών επεξηγήσεων, μόνο επιστημονικές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια ερασιτεχνική προσπάθεια, η οποία θα θέλαμε να γίνει το έναυσμα για μια πληρέστερη καταγραφή των λέξεων αυτών.
Μερικές λέξεις:
Αϊπανάρι: πάνω σεντόνι
Ακούντικα: μέρος κεφαλιού
Ακουσμένω: κρυφακούω
Αμπώχνω: σπρώχνω «Άμπωξέ το λίγο προς τα μένα, ίσα να το σώνω»
Αρέντε: ακριβώς
Ρίπησα: έχυσα το λάδι
Ρίτσα: σγουρά και πυκνά μαλλιά που δεν μπαίνει χτένα
Ρουχνάω: ροχαλίζω
Σαλτότο: σαλάμι
Τσαρκαμέντο: έντονο ψάξιμο, αναζήτηση, συνήθως κρυφά, που γίνεται από παιδιά, σε μέρη του σπιτιού ή μπαούλα
Φάοσσα: αυτό που εξολοθρεύει
Βιογραφικά των συγγραφέων:
Η Γιώτα Καραγιάννη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε πολλά χρόνια στον χώρο του Τύπου. Σήμερα εργάζεται στον χώρο των εκδόσεων.
O Γιώργος Καραγιάννης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. Σπούδασε Κοινωνικός Λειτουργός στην Αθήνα, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιατρική Αθηνών, στη Διεθνή Ιατρική και στη Διαχείριση Κρίσεων Υγείας.
Εργάζεται πολλά χρόνια στον ανθρωπιστικό χώρο με πολυετή συμμετοχή σε προγράμματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, κυρίως με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα αλλά και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις. Σήμερα είναι επικεφαλής αποστολής στην Ελλάδα.
Leave a Reply