Διαβάζοντας εκ νέου αυτό το άρθρο το οποίο γράφτηκε λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανική επικράτεια, αντιλαμβάνομαι για άλλη μία φορά πόσο δύσκολο και επισφαλές είναι να προσπαθείς να διαγνώσεις την εξέλιξη των διεθνών σχέσεων και δη των πολεμικών αναμετρήσεων όταν βρίσκονται σε τόσο πρώιμη φάση.
Χωρίς να έχει τελειώσει τίποτα στο ουκρανικό μέτωπο την στιγμή που μιλάμε, είναι εμφανές πλέον πως ο στόχος της κατάκτησης, έμμεσα ή άμεσα, της Ουκρανίας αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός για τον πρόεδρο Πούτιν. Στην πράξη οι Ουκρανοί αποδείχθηκαν πολύ σκληροί για να πεθάνουν και παρά τις εδαφικές απώλειες που υπέστησαν, υπερασπίστηκαν την πατρική γη τους, με την ζωτική αρωγή της δύσης, με σθένος και αποτελεσματικότητα. Το χουμε ξαναπεί. Δεν κατακτάς εύκολα ένα λαό και μια χώρα κι αν το κάνεις θα πληρώσεις βαρύ τίμημα και δεν θα ναι και για πολύ.
Η αντεπίθεση που επιχείρησαν οι Ουκρανοί με σκοπό την ανακατάληψη εδαφών κρίνεται για την ώρα αναποτελεσματική το λιγότερο. Από δω και στο εξής οι επιλογές είναι μετρημένες καθώς η δύση δεν θα στηρίζει στρατιωτικά την Ουκρανία επ’ άπειρον. Στήριξε και στηρίζει προς ώρας έναν πόλεμο βαριάς κατατριβής εις βάρος της Ρωσίας και προσφέρει χρόνο στην Ουκρανία να αποδείξει πως μπορεί να ανακαταλάβει τα εδάφη της. Με τα πενιχρά αποτελέσματα που φέρνει, ο χρόνος της τελειώνει όμως.
Ότι πάρθηκε de facto γράφαμε, δεν «ξεγράφει» και αυτό ισχύει και για τους δύο. Εφόσον οι Ουκρανοί δεν κατάφεραν ή δεν καταφέρνουν να πάρουν πίσω ότι έχασαν στο πεδίο, τότε πάμε πιθανότατα σε μια λύση συμβιβαστική κατά την οποία οι Ρώσοι κρατούν ότι κέρδισαν εδαφικά και οι Ουκρανοί κρατούν τα υπόλοιπα. Την κρατική αυτοτέλεια τους στην ουσία και το δικαίωμα να αποφασίζουν «ελεύθερα» για το μέλλον τους. Αυτό κέρδισαν εκείνοι στο πεδίο.
Με το ενδιαφέρον στραμμένο στην «πυριτιδαποθήκη» της μέσης ανατολής, το ουκρανικό μπαίνει σε δεύτερη μοίρα κάτι που οδηγεί τα πράγματα πιο κοντά στον επώδυνο συμβιβασμό. Επώδυνο και για τους δύο αλλά βιώσιμο από την στιγμή που ο παρατεταμένος πόλεμος που το 2024 κλείνει 2 χρόνια, δεν φαίνεται να οδηγεί σε ξεκάθαρο νικητή. Ούτε οι Ρώσοι μπορούν να καθυποτάξουν την Ουκρανία ολοκληρωτικά, ούτε οι Ουκρανοί όμως να επαναφέρουν το παλαιό status quo στην επικράτεια τους.
Ναγκόρνο Καραμπάχ, Ουκρανία και Μέση Ανατολή για την οποία δεν έχουμε ακόμα καθαρά δεδομένα για το μέγεθος της επιχείρησης, ένα μπορούμε να υποστηρίξουμε. Ο κόσμος έχει αρχίσει να γίνεται και πάλι ένα πολύ επικίνδυνο μέρος που οιδιαφορές θα λύνονται όλο και περισσότερο στα πεδία των μαχών παρά στις αίθουσες μεγάρων.
Δεν έχουν άδικο όσοι βρίσκουν οικονομικές, πολιτικές και γεωπολιτικές ομοιότητες με τις παραμονές των δύο παγκοσμίων πολέμων και του σήμερα. Απλώς αναρωτιέμαι γιατί καταδικάζουν τα πολύ βασικά εξοπλιστικά προγράμματα τα οποία έχουν δρομολογηθεί; Όταν απαντήσουν αυτό το ερώτημα εσωτερικά, θα βρουν και την απάντηση στο πολυθρύλητο ερώτημα του: «γιατί κυριαρχεί ο κ. Μητσοτάκης στην πολιτική σκηνή τον τελευταίο πολύ καιρό».
Στην περίπτωση της Ουκρανίας για να επιστρέψουμε στο θέμα, δεν υφίσταται κάποια χρόνια δυσεπίλυτη διακρατική διαφορά. Εκεί έχουμε την εισβολή της Ρωσίας σε ένα κυρίαρχο κράτος για σχεδόν «προληπτικούς λόγους» και χωρίς ούτε καν μία σοβαροφανή αφορμή. Εκτός αν θεωρήσει κάποιος ως τέτοια την αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας. Αν το κάνει όμως είναι σα να αποδέχεται και άλλες παρόμοιες αιτιολογήσεις.
Η περίπτωση του παλαιστινιακού είναι εξαιρετικά πιο σύνθετη εδαφικά, χωρίς αυτό να νομιμοποιεί τα όσα υφίσταται ο πολύπαθος παλαιστινιακός λαός.
Όποιος υποδεχτεί αυτή την εποχή αιθεροβάμων και απροετοίμαστος θα μπλέξει σε σοβαρές περιπέτειες, καθώς οι εδαφικές ανακατατάξεις στο επόμενο διάστημα ίσως αρχίσουν να «νομιμοποιούνται» με μεγαλύτερη ευκολία απ’ ότι στο πρόσφατο παρελθόν.
Δυστυχώς το διεθνές δίκαιο αποτελεί μια αλά καρτ κανονιστική συνθήκη όπως έχουμε δει τόσες φορές ιστορικά. Οι διεθνείς σχέσεις μετά την πρώτη ριπή ρυθμίζονται αποκλειστικά με όρους δύναμης και αδυναμίας κι ότι γράφει δεν «ξεγράφει».
Χάρης Φιλιππάκης
