Το βιβλίο του Ντάνιελ Μέντελσον, «Μια Οδύσσεια»  (Εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση Μαργαρίτας Ζαχαριάδου )έπεσε τυχαία στα χέρια μου και για μια ακόμη φορά αποδείχτηκε εκείνη η ιδιαίτερη αίσθηση που έχω συναντήσει σε πολλούς βιβλίοφάγους: το βιβλίο έρχεται να σε βρει όταν …πρέπει!

Προσωπικά, ευτυχώς δεν έχω αποχαιρετήσει τον πατέρα μου, αλλά κι εγώ ως πατέρας έχω πολλές απορίες για το πώς φαίνομαι τώρα και πώς θα φαίνομαι στα μάτια των παιδιών μου αργότερα.

Το βιβλίο του Μέντελσον είναι μια ωδή στις σχέσεις πατέρα – γιου και γιου – πατέρα. Είναι όμως και μια συναρπαστική ανάλυση της Οδύσσειας, έτσι όπως δεν τη διδαχτήκαμε ποτέ στο σχολείο (προφανώς οι φιλόλογοι εξαιρούνται – ή εύχομαι να εξαιρούνται) κι έτσι πετυχαίνει έναν διπλό στόχο: Διδάσκει (μην σας τρομάξει η λέξη) , ως φιλολογικό σύγγραμμα και προβληματίζει ως ένα ψυχογράφημα.

Όλα ξεκινούν όταν ο πατέρας του συγγραφέα – καθηγητή του ζητά να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο για την Οδύσσεια σε μεταπτυχιακούς φοιτητές που θα κάνει ο γιος του στο κολλέγιο Μπαρντ.

Έτσι ο Μέντελσον με μια μοναδική μαστοριά στήνει έναν καμβά πάνω στον οποίο  διασταυρώνει την ιστορία του ομηρικού ήρωα Οδυσσέα με την προσωπική σχέση του ίδιου με τον πατέρα του.

Η ανάγνωση του βιβλίου είναι τόσο δυνατή εμπειρία που δεν θες να το αφήσεις από τα χέρια σου. Χωρίς ίχνος διδακτισμού – αν και όπως ανέφερα πιο πάνω «διδάσκει» –  και ακαδημαϊκών αγκυλώσεων. Ο συγγραφέας αποδεικνύει λέξη τη λέξη πόσο αγαπάει την Οδύσσεια ως έργο και πόσο έχει ανάγκη να ερμηνεύσει και να κατανοήσει τον άνθρωπο που τον έφερε στη ζωή και φυσικά αγαπάει επίσης!

Ο σαρκασμός που διαθέτει ως χαρακτήρας ο πατέρας, λειτουργεί σαν βαλβίδα αποφόρτισης εκεί που χρειάζεται και δείχνει πόσο ο Μέντελσον έχει κατανοήσει την λογική του «μέτρου». Συναισθήματα και καταστάσεις περιγράφονται με την ένταση που χρειάζεται και με στιγμές «χαλάρωσης» ώστε κάθε λέξη που διαβάζει ο αναγνώστης να εντυπώνεται και να δημιουργεί αυτό που πιστεύω είναι τα μεγάλα στοιχήματα κάθε συγγραφέα: Να μας βάζει, εμάς τους αναγνώστες σε μια διαδικασία σκέψης και αυτοανάλυσης.

Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι μια «οδύσσεια», και η σχέση μας με τους γονείς μας ίσως να είναι και …δύο! Αυτό που καταφέρνει ο Μέντελσον είναι να μας κάνει να αγαπήσουμε ένα από τα πιο σπουδαία «βιβλία» που γράφτηκαν ποτέ και να πάρουμε αφορμές –  προσέξτε: όχι μαθήματα – για να εξερευνήσουμε τις δικές μας περιπλανήσεις, συναισθηματικές και άλλες!

Περιττό να σας πω ότι μετά την ανάγνωση αφενός πήρα ένα τηλέφωνο τον πατέρα μου, έτσι για να τον ακούσω και ετοιμάζομαι να ξαναδιαβάσω την Οδύσσεια – πιο πολλά χρόνια μετά την τελευταία φορά που την κράτησα στα χέρια μου, από όσα έκανε ο Οδυσσέας να επιστρέψει στην Πηνελόπη.

Ο Μέντελσον στην Αμερική είναι πολύ γνωστός καβαφιστής και με πολύ μαεστρία καταφέρνει να βάλει στην ιστορία που περιγράφει στο βιβλίο του μια εξαιρετική ανάλυση της εμβληματικής «Ιθάκης» – ακόμη μια αφορμή για να πάρεις το βιβλίο αυτό και να συνεχίσεις το «διάβασμα» και αφού κλείσεις την τελευταία του σελίδα!

Γιάννης Καφάτος