Άνετα, δροσερά, εντυπωσιακά και πάντα στη μόδα!!!
Δερμάτινα κυρίως, στολισμένα με άπειρα πια σχέδια, τα σανδάλια παραμένουν στη μόδα εδώ και 10.000 χρόνια
Τα πρώτα σανδάλια εμφανίζονται στην Αρχαιότητα με τα φτερωτά σανδάλια του θεού Ερμή. Σχέδιο που επανεμφανίστηκε τα δύο τελευταία χρόνια και “ξεπουλάει” ειδικά σε νησιά και τουρίστες. Το ίδιο και το κλασικό σχέδιο με τα λουριά που δένουν ψηλά στη γάμπα, αν και πλέον φοριέται ως σανδάλι – μπότα με φερμουάρ πίσω και λουριά στα πλαϊνά μέχρι ψηλά.
Τα σανδάλια είναι τα αρχαιότερα υποδήματα που επινόησε και φόρεσε ποτέ ο άνθρωπος.
Κάθε αρχαίος πολιτισμός φαίνεται πως είχε υιοθετήσει και εξελίξει τις δικές του παραλλαγές. Είναι υγιεινά γιατί κατασκευάζονται από αγνό δέρμα και φοριούνται από άνδρες και γυναίκες μέχρι και σήμερα, που υπάρχει μεγάλη ποικιλία σχεδίων. Είναι επίσης ανατομικά γιατί επιτρέπουν στο σώμα να διατηρεί την φυσική του στάση και ενδείκνυνται και για παιδιά, εφόσον έχουν τη σωστή σόλα. Οι αρχαίοι σπάνια φορούσαν κλειστά υποδήματα, προτιμούσαν τα σανδάλια, καθώς σκοπός τους ήταν η προστασία από το έδαφος και η διατήρηση των ποδιών καθαρών.
Στα ρωμαϊκά χρόνια, χρησιμοποιούσαν δέρματα ζώων, δεμένα με σχοινιά γύρω από το μηρό. Τα προτιμούσαν γιατί τους ενδιέφερε μόνο να είναι καθαρά τα πόδια τους από το χώμα. Επίσης τα φορούσαν οι γυναίκες μέσα στο χώρο του σπιτιού τους. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι εξέλιξαν και διαμόρφωσαν δικούς τους τύπους, με χαρακτηριστικότερο τα “Caligae“, ένα είδος πέδιλου από πολλαπλές στρώσεις δέρματος που φορούσαν οι στρατιώτες. Ήταν σχεδιασμένα έτσι ώστε να προστατεύουν τα δάχτυλα και τα νύχια, να ελαχιστοποιούν τις πιθανότητες τραυματισμών από την τριβή στο πόδι και να επιτρέπουν την κυκλοφορία του αέρα, σε αντίθεση με τις σύγχρονες αρβύλες. Έδεναν με δερμάτινα κορδόνια στο κέντρο του ποδιού μέχρι τους αστραγάλους. Σε ψυχρά κλίματα όπως της Βρετανίας και της Γερμανίας οι στρατιώτες σε εκστρατεία τα φορούσαν με μάλλινες κάλτσες.
Τα ελληνικά σανδάλια διέφεραν από τα ρωμαϊκά γιατί είχαν πολλές δερμάτινες λουρίδες με τις οποίες στερεώνονταν με ασφάλεια στο πόδι. Οι σόλες ήταν από δέρμα βοοειδών και μάλιστα καλύτερης ποιότητας και αποτελούνταν από πολλές στρώσεις. Το επάνω μέρος των σανδαλιών ήταν συνήθως από δέρμα χρωματιστό. Στην αρχαία Ελλάδα, υπήρχαν πολλοί αντίστοιχοι, απλοί και πρακτικοί, τύποι από δέρμα αλλά και πλεχτές ίνες όπως οι κρηπίδες, τα πέδιλα, οι εμβάδες, τα εμπίλια, τα διάβαθρα, τα έμβαθρα αλλά και οι κόθορνοι, σανδάλια που έφταναν μέχρι την μέση της γάμπας και είχαν συχνά υπερυψωμένη σόλα ώστε να προσδίδουν στο ανάστημα εκείνου που τα φορούσε. Θεατρικούς κόθορνους που έφταναν σε ύψος και τα 8 εκατοστά φορούσαν οι τραγικοί ηθοποιοί.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι από το 3500 π. Χ. άφηναν τα αποτυπώματα των πελμάτων τους σε νωπή άμμο και προσάρμοζαν επάνω τους κομμάτια από πλεγμένο Πάπυρο για να φτιάξουν σόλες στο σωστό μέγεθος. Στη συνέχεια έδεναν επάνω τους λωρίδες ακατέργαστου δέρματος, ώστε να μπορούν να τα κρατήσουν στο πόδι. Το σχέδιο και τα υλικά διέφεραν ανάλογα με την κοινωνική τάξη και την οικονομική επιφάνεια του κάθε ατόμου. Οι γυναίκες στόλιζαν τα σανδάλια αλλά και τα πόδια τους με κοσμήματα, ενώ οι Φαραώ και οι ιερείς φορούσαν αποκλειστικά ένα ιδιαίτερο σχέδιο με μακριές γυριστές μύτες.
Στην Ινδία, όπου τα θρησκευτικά τους πιστεύω απαγορεύουν την χρήση δέρματος βοοειδών, τα σανδάλια (ή Paduka) κατασκευάζονταν επί αιώνες από ξύλο ή μέταλλο και στηρίζονταν στο πόδι με ένα ειδικό “κουμπί” το οποίο προεξείχε επάνω και ανάμεσα στο μεγάλο και δεύτερο δάχτυλο του ποδιού.
Στην Ιαπωνία διαμορφώθηκαν δύο χαρακτηριστικοί τύποι τα “Zōri” και τα “Geta“.
Τα Zōri είναι επίπεδα και κατασκευάζονται από πλεγμένες φυτικές ίνες, ύφασμα, λακαρισμένο ξύλο, δέρμα και πιο πρόσφατα λάστιχο ή αλλα συνθετικά υλικά. Στερεώνονται στο πόδι με δύο λωρίδες υφάσματος δεξιά και αριστερά, που καταλήγουν ανάμεσα στο μεγάλο και το δεύτερο δάχτυλο του ποδιού.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, αντίγραφα αυτού του τύπου άρχισαν να εμφανίζονται στη Νέα Ζηλανδία, την Αμερική αλλά και την Ευρώπη που έγιναν γνωστά ως “flip flops” και στην Ελλάδα με το όνομα “σαγιονάρες”.
Τα Zōri με την παραδοσιακή τους μορφή φοριούνται ακόμα και σήμερα, με παραδοσιακές ενδυμασίες kimono, ενώ το υλικό από το οποίο αποτελούνται εξαρτάται από την επισημότητα της περίστασης.
Τα Geta έχουν υπερυψωμένες σόλες από ξύλο και κρατιούνται στο πόδι με τον ίδιο τρόπο όπως τα Zōri. Μπορούν να φορεθούν στην βροχή και το χιόνι, γιατί το ύψος τους κρατάει το πόδι πάνω από το έδαφος, μακριά από τα νερά του δρόμου. Συνήθως έχουν δυο στηρίγματα από ξύλο πάνω στα οποία ισορροπεί το πόδι. Τα κορίτσια που εκπαιδεύονται για Geisha (Maiko) φορούν έναν ειδικό τύπο Geta με ένα στήριγμα στο κέντρο της σόλας και το σανδάλι αυτό μπορεί να φτάνει ακόμα και τα 20 εκατοστά σε ύψος.
Στην Αφρική, διαμορφώθηκαν παρόμοια είδη απλών σανδαλιών, όπου είχαν συνήθως χοντρές σόλες για να προστατεύουν το πέλμα από την ζέστη.
Στις Η.Π.Α., τo 1938 o αρχαιολόγος Luther Cressman βρήκε τον αρχαιότερο τύπο που έχει ανακαλυφθεί στο Fort Rock Cave της πολιτείας του Όρεγκον. Πρόκειται για ένα είδος κατασκευασμένο από πλεγμένο φλοιό του θάμνου Artemisia tridentata.
Στο μεσαίωνα, τα ξύλινα σανδάλια φορούσαν τα οικονομικά ασθενέστερα στρώματα, αλλά και οι ιερείς και μοναχοί σαν σύμβολο πενίας , ταπεινότητας και αδιαφορίας προς τις εγκόσμιες ανέσεις.
Από το 1920 όμως, επανήλθαν στο προσκήνιο, όταν η μόδα και οι κοινωνικές εξελίξεις πρόσταζαν νέες, πιο ελεύθερες και πρακτικές φόρμες στην ενδυμασία. Ένας Ιταλός υποδηματοποιός, μετανάστης στην Αμερική, έφερε επανάσταση στο είδος όταν εφηύρε την μεταλλική ενίσχυση της καμάρας, πράγμα που επέτρεψε στα πέδιλα να αποκτήσουν ψηλά τακούνια , αφού δεν ήταν πια απαραίτητη η υποστήριξη που έδινε μέχρι τότε η κλειστή μύτη του παπουτσιού.
Ο Ferragamo έφτιαξε τα πρώτα του παπούτσια σε ηλικία 9 ετών, πριν βρεθεί στην Αμερική και γίνει ο αγαπημένος σχεδιαστής / τεχνίτης του Hollywood.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, άλλος ένας designer με πάθος για τα παπούτσια, ο André Perugia που είχε ήδη δικό του κατάστημα στο Παρίσι από το 1909, σχεδίαζε εξαιρετικά κομψά και πολυτελή σχέδια για τους μεγαλύτερους οίκους μόδας. Για τις επόμενες δεκαετίες τα περίτεχνα ψηλοτάκουνα πέδιλα του κυριαρχούν στον χώρο της μόδας και τις βραδυνές εμφανίσεις.
Το 1960, τα σανδάλια ακολουθώντας την μόδα που επιτάσσει απλές, πρακτικές φόρμες γίνονται και πάλι flat. Τα “Birkenstocks“, τα γνωστά ορθοπεδικά σανδάλια έρχονται στο προσκήνιο. Η οικογένεια Birkenstock κατασκεύαζε παπούτσια ήδη από το 1774, το 1967 όμως η Αμερικανίδα Margot Fraser ανακαλύπτει τα σανδάλια στις διακοπές της στην Γερμανία και τα φέρνει στην Αμερική.
Σταδιακά και ενώ το “hippie chic” δίνει την θέση του στην “disco era“, τα πέδιλα αποκτούν και πάλι τακούνια και φτάνουν σε δυσθεώρητα ύψη με την εφεύρεση της πλατφόρμας. Τα έντονα μεταλλικά ή και περλέ χρώματα αλλά και τα φανταχτερά υλικά (όπως δέρμα φιδιού) που κυριαρχούν στην μόδα την δεκαετία του ’70, προσδίδουν ένα φτηνό, λαϊκό χρώμα στο ψηλοτάκουνο σανδάλι που σχεδόν περιθωριοποιείται μέχρι την επανεφεύρεση του από κορυφαίους designers της εποχής, όπως ο Manolo Blahnik και η Maud Frizon.
Στα 80s, τα ψηλοτάκουνα πέδιλα αποκτούν έναν αέρα κομψότητας μέσα από πιο κλειστές φόρμες: γίνονται peep toes ή είναι εντελώς κλειστά στα δάχτυλα.
Από τη δεκαετία του '90 μέχρι σήμερα, τα σανδάλια περνούν φάσεις minimal και απλότητας, αλλά και υπερβολής, είτε στα σχέδια κατασκευής είτε στα σχέδια στολισμού. Οι πλατφόρμες και τα αρχαιοελληνικά σανδάλια, οι απλές δίχαλες σαγιονάρες αλλά και τα κλασικά πέδιλα, όλα δερμάτινα, πρωταγωνιστούν στις βιτρίνες και των νησιών, με τους τουρίστες να τα λατρεύουν.
Τα παπούτσια είναι από το otinanai. Μπορείτε να βρείτε μεγάλη ποικιλία σχεδίων στο blog : otinanai-otinanai.blogspot.gr αλλά και στη σελίδα στο Facebook : www.facebook.com/otinanai.
Μαρία Παύλου
Leave a Reply