“Το τέλος της ιστορίας” (εκδ. Opera, μετάφρ. Αχ. Κυριακίδης, σελ. 204). Το βιβλίο του έμπειρου και πάντα καλού Χιλιανού συγγραφέα είναι ένα γνήσιο polar, ένα δηλαδή αστυνομικό μυθιστόρημα, ένα νουάρ, με πολιτική χροιά, θα είναι όμως άδικο για το βιβλίο αυτό να κατηγοριοποιηθεί γιατί αγγίζει πολλά θέματα μέσα από την επιφανειακά προβλέψιμη πλοκή του.

Ο Σεπούλβεδα επαναφέρει στην λογοτεχνική δράση, έναν παλαιότερο ήρωα του, τον Χουάν Μπελμόντε, πρωταγωνιστή και κεντρικό χαρακτήρα στο θαυμάσιο “Όνομα ταυρομάχου”, μια αστυνομική περιπέτεια που εκτυλίσσεται μεταξύ Αμβούργου και Γης του Πυρός και όπου ο Μπελμόντε (με το όνομα ενός διάσημου ταυρομάχου) προσπαθεί να βρει έναν χαμένο θησαυρό (πολλά χρυσά νομίσματα) κλεμμένο από τους Ναζί, δουλεύοντας για λογαριασμό της ασφαλιστικής εταιρείας Lloyd’s, αντίπαλός του θα είναι ένας πράκτορας της Ανατολικογερμανικής Στάζι. Στην αναζήτησή του αυτή θα έρθει αντιμέτωπος με πολλά φαντάσματα του παρελθόντος του.

Στο “Τέλος της ιστορίας” (τίτλος καθόλου τυχαίος), βρισκόμαστε στο 2010 η Χιλή ζει τις “νεοφιλελεύθερες” ημέρες της και το παρελθόν χτυπάει ξανά την πόρτα του κουρασμένου αλλά και γηρασμένου Μπελμόντε που ζει αποτραβηγμένος στον Χιλιανό νότο σε ένα απομακρυσμένο και απομονωμένο μέρος, μαζί με την Βερόνικα, την σύντροφό του, η οποία έχει χάσει την ικανότητά της για ομιλία μετά τα βασανιστήρια που υπέστη από το καθεστώς Πινοτσέτ στην διαβόητη Βίλα Γκριμάλντι του Σαντιάγο. Ο Μπελμόντε, παλιός αντάρτης που συμμετείχε ενεργά στα απελευθερωτικά κινήματα της Ν.Αμερικής, που διετέλεσε και μέλος της προσωπικής φρουράς του προέδρου Αλιέντε είχε εκπαιδευτεί ως ελεύθερος σκοπευτής από τους Ρώσους με αξιοσημείωτα αποτελέσματα.
Τώρα ο παλιός του εργοδότης, έρχεται με άλλη ιδιότητα πλέον και μαζί με τους Ρώσους της νέας εποχής, του ζητάνε να φέρει εις πέρας μια αποστολή που αρχικά φαίνεται απλή αλλά από πίσω της κρύβει πολλές παγίδες. Ο Μπελμόντε εκβιάζεται εμμέσως να φέρει εις πέρας την αποστολή διότι απειλείται με την αποκάλυψη της παλιάς του ιδιότητας στις αρχές και την ανατροπή της τωρινής ήσυχης ζωής του, κυρίως δε της φροντίδας στην αγαπημένη του Βερόνικα. Όσο όμως αντιλαμβάνεται ότι η ανάθεση αυτή αποτελεί και μια ιδανική ευκαιρία να κλείσουν παλιοί λογαριασμοί, όχι μόνο δικοί του αλλά και των άλλων χώνεται όλο και περισότερο στην αποστολή. Δεν μπορείς να ξεφύγεις το παρελθόν είναι διαρκώς παρόν και προβάλλει μπροστά σου σε ότι κάνεις…

“…”Η αποστολή ονομάζεται Μιγκέλ Κρασνόφ”.
Με το άκουσμα αυτού του ονόματος έκανα ένα αστραπιαίο ταξίδι στο χρόνο, μια ιλιγγιώδη μετακίνηση με την ταχύτητα του μίσους, μεγαλύτερη από αυτήν του φωτός. Στο ταξίδι αυτό είδα την Βερόνικα όταν την έπαιρναν απ’ το σπίτι με τα μάτια μπανταρισμένα και τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα. Ίσα που της έδωσαν λίγο χρόνο να φορέσει ένα τζιν και μια μπλούζα(….)Την έχασα(…)Έφυγα απ’ τη Χιλή, πολέμησα αλλού, και με κάθε σφαίρα που έριχνα στη ζούγκλα της Νικαράγουας σκεφτόμουν εκείνην. Έτσι πέρασαν τα χρόνια και οι ήττες, ώσπου ένα γράμμα που πήρα στο Αμβούργο μού την έφερε πίσω. Η Βερόνικα είχε πέσει στα χέρια του Κοζάκου, του Μιγκέλ Κρασνόφ, του μόνου που βασάνιζε με ακάλυπτο πρόσωπο στη Βίλα Γκριμάλντι. Ο Κοζάκος της έδειχνε μια φωτογραφία που ήμαστε οι δυο μας σ’ ένα πάρκο του Σαντιάγο, και της ζητούσε τ’ όνομά μου. Η Βερόνικα σιωπούσε. Ο Κρασνόφ, ο Κοζάκος, την άρπαζε από τα σγουρά μαλλιά της και της έταζε την ελευθερία της αν του έδινε τη διεύθυνση της κρυψώνας μου. Η Βερόνικα τη γνώριζε και σιωπούσε. Σφάδαζε απ’ τον πόνο σε κάθε βασανιστήριο και σιωπούσε. Η σιωπή της ήταν η μεγαλύτερη απόδειξη της αγάπης της για μένα και για τους συντρόφους. Η Βερόνικα αποφάσισε να ξεχάσει το μηχανισμό που οδηγεί τις λέξεις απ’ το αίσθημα στο στόμα, και με όση μαχητικότητα της είχε απομείνει φτερούγισε μακριά από το βασίλειο του Κοζάκου.
Πέταξαν το σώμα της σε μια χωματερή του Σαντιάγο. Ένα σώμα ανάμεσα σε άλλα άψυχα, αλλά η Βερόνικα κρατούσε ακόμα τη φλογίτσα που φωτίζει τη ζωή, σαν φάρος μικροσκοπικός στην πιο πυκνή και σκοτεινή νύχτα. Εκεί την βρήκε η δόνια Ανίτα και τη φρόντισε για λογαριασμό μου.”

Η ιστορία που περιγράφει με ζωντάνια και ακατάπαυστο χιούμορ (ακόμα και στις πιο δραματικές της σκηνές) ο δαιμόνιος Χιλιανός, έχει μέσα φασίστες Κοζάκους που βρήκαν στην δικτατορία Πινοτσέτ την ιδανική τους πατρίδα, Ρώσους πρώην Σοβιετικούς πράκτορες που τώρα είναι μισθοφόροι, πρώην συντρόφους στον αγώνα που τώρα κινούνται παραβατικά σε άλλους τομείς, ανθρώπους ηττημένους και κουρασμένους, ανθρώπους απογοητευμένους όπως κι ο ίδιος ο ήρωας, ο γοητευτικός Μπελμόντε

Η πλοκή με την εντελώς κινηματογραφική ροή, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, ούτε εξελίσσεται πολύ, αλλά είναι η αφήγηση του Σεπούλβεδα που κάνει το βιβλίο ακαταμάχητο και τα ιστορικά στοιχεία γύρω από τους Κοζάκους και την πορεία τους από την Ρώσικη επανάσταση μέχρι τις μέρες μας που είναι συγκλονιστικά.
Το βιβλίο αφιερώνει ο συγγραφέας στην σύζυγό του Κλάρα και σε όλες και όλους πέρασαν από την Βίλα Γκριμάλντι και υπέστησαν τα φρικτά και άκρως σαδιστικά βασανιστήρια που κάποια από αυτά περιγράφονται στο βιβλίο. Η Βερόνικα που θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ιστορία, είναι ένα alter ego της Κλάρας κάτι που καθιστά την αφήγηση ακόμα πιο προσωπική, ακόμα πιο ενδιαφέρουσα θέτοντας συνεχώς προβληματισμούς για το μέλλον της Χιλής και την πορεία της στον χρόνο.

Έξοχο ανάγνωσμα που διαβάζεται απνευστί και συγκινεί με το ύφος και την απλότητά του, έργο ωριμότητας, ελεγειακό και συγκινητικό, απόλυτα πολιτικό και με καίριο κοινωνικό σχόλιο το οποίο διανθίζεται με τις απαραίτητες δόσεις χιούμορ που πάντα διαθέτουν τα βιβλία του πάντα πολύ καλού Χιλιανού συγγραφέα.

Βαθμολογία 80 / 100

Άγης Αθανασιάδης