Έχουμε αναφερθεί μέσα από τη στήλη αυτή αρκετές φορές σε γεγονότα και προεκτάσεις της Ελληνικής επανάστασης, με σκοπό να δούμε την ουσία κάτω από την επιφάνεια όλων όσων ακούμε από δω κι από κει, συμπεριλαμβανόμενης και της μέσης εκπαίδευσης. Η επανάσταση σε πρώτη φάση μπορεί να απέτυχε αλλά με βάση το αποτέλεσμα πέτυχε κι αυτό έχει και την μεγαλύτερη σημασία για εμάς τους ίδιους τους Έλληνες. Τι πέτυχε; Την δημιουργία κεντρικής κρατικής οντότητας για τον Ελληνισμό.
Βάζοντας την κανείς στο χωροχρονικό πλαίσιο όπου ξέσπασε, συνειδητοποιεί πως υπήρξε μια πράξη «τρέλας», παρά την συγκυρία της έλλειψης Τουρκικών στρατευμάτων από το Μοριά. Σε ένα Ευρωπαϊκό πολιτικό περιβάλλον σφόδρα εχθρικό προς τις επαναστάσεις και τα αυτονομιστικά-απελευθερωτικά κινήματα, η Ελληνική επανάσταση υπήρξε με όλη την έννοια και την βαρύτητα της λέξης επανάσταση. Μια χούφτα καταπιεσμένων χωρίς να ξέρουν από πόλεμο, χωρίς όπλα, χωρίς υποστήριξη, χωρίς, χωρίς, τα έβαλε με μια αυτοκρατορία ακόμα και αποδυναμωμένη σε εκείνη τη φάση. Ένας αδύναμος τα έβαλε με ένα δυνατό.
Ενεργοποιημένη από ρομαντικά ιδεώδη και κίνητρα τουλάχιστον για κάποιους αγωνιστές κυρίως, και με πλήρη αντίθεση προς τον ρεαλισμό, με μια απαράμιλλη ουτοπία απ’ αυτές που πνίγονται στο αίμα, αλλά αλλάζουν πορεία στην ιστορία αμετάκλητα. Αυτό έκανε και η Ελληνική επανάσταση. Άλλαξε την πορεία μιας «προδιαγεγραμμένης» και συμπεφωνημένης ιστορίας, δείχνοντας τον δρόμο σε όλους τους αλύτρωτους και κολασμένους. Σε αυτούς που δεν είχαν τίποτα να χάσουν. Μόνο αυτοί είναι σε θέση να σπάνε τον τροχό μέσα στους αιώνες. Αυτοί που φτάνει η στιγμή που βλέπουν τον ρεαλισμό σαν θηλιά στον λαιμό, σαν επαναλαμβανόμενη υποδούλωση στην υπομονή της σωστής συγκυρίας. Αν οι αγωνιστές της Ελληνικής επανάστασης ήταν ρεαλιστές, η φωτιά δεν θα άναβε ποτέ και τίποτα δεν θα ακολουθούσε απ’ όσα ακολούθησαν. Η στάση της μεγάλης εκκλησίας ήταν ρεαλιστική, ή στάση των αγωνιστών όχι.
Από τότε μέχρι σήμερα ο Ελληνισμός μέσω αυτής της κρατικής οντότητας που δημιούργησε με την έγκριση των μεγάλων δυνάμεων, έχτισε πολλά, προόδευσε, μεγαλούργησε ιδίως πολιτιστικά, αλλά πάνω απ’ όλα κατάφερε να επιβιώσει μέσα σε ένα περιβάλλον εξαιρετικά εχθρικό για κράτη με τα δικά μας χαρακτηριστικά. Ένας κράτος εξ αρχής τοποθετημένο στην νεωτερικότητα με τις όποιες στρεβλώσεις του. Ένα κράτος που εκ πρώτης όψεως δείχνει να αδικεί αλλά με ένα δικό του καταχρηστικό τρόπο ιστορικά, καταφέρνει εν τέλει να λειτουργεί προς όφελος των πολιτών του, πράττοντας το χρέος του. Να λειτουργεί με αποκλειστικό κριτήριο την ευημερία των πολιτών του. Τίποτα παραπάνω.
Δεν μπορώ να ξεχάσω τα λόγια του Πέτρου Μωραϊτίνη, που πρωτοδιάβασα στην ιστορία της Τρίτης Λυκείου: «Όλα πρέπει να γίνουν απ’ την αρχή. Όλα πρέπει να αρχίσουν απ’ το τίποτα. Κι αυτά τα όλα πρέπει να γίνουν από μια χούφτα ανθρώπους, τους λίγους που μπορούν να διευθύνουν, να διδάξουν, να δημιουργήσουν έθνος! Τι εργασία αντάξια γιγάντων! Και μερικοί θα ήθελαν να έχουν ήδη ολοκληρωθεί όλα αυτά, να είναι τα πάντα στρωμένα, διαμορφωμένα. Που και πότε έφτασαν λίγα μόλις χρόνια στη δύση για να πετύχει ένα τέτοιο θαύμα;».
Μέσα από την υπερβάλλουσα περιγραφή βγαίνει μια αλήθεια καθολική και αδιαμφισβήτητη, για ένα λαό που έφτιαξε την ψυχολογία του μέσα από συμπληγάδες στερήσεων, απωλειών και εξωτερικών πειθαναγκασμών. Ο σημερινός Ελληνικός λαός μπορεί να απέχει 200 χρόνια από τον λαό που επαναστάτησε αλλά παραμένει το ίδιο ρομαντικός και «ιδεαλιστής». Θα ψηφίσει με το συναίσθημα, θα μιλήσει με το συναίσθημα, θα προτιμήσει τον ηρωισμό από την λογική, θα αφήνει το θυμικό να επηρεάζει την σκέψη και την πρακτική του στον καθημερινό βίο του. Δεν μπορούμε να ζητάμε από τον Έλληνα να γίνει Γερμανός. Δεν θα γίνει ποτέ και δεν πρέπει να γίνει κιόλας.
Μέσα από τα άρθρα έχουμε δει πως ο ρεαλισμός είναι ο δρόμος που σε οδηγεί πιο σίγουρα στην εθνική επιβίωση κι αυτό είναι αποδεδειγμένο ιστορικά. Οι Έλληνες μέχρι σήμερα φτάνουμε στην επιβίωση με ένα μοναδικό μείγμα, ρομαντισμού, στρεβλωμένου ρεαλισμού και «θείας χάρης» κατά πολλούς.
Όσες φορές παίξαμε ως ομάδα νικήσαμε όλα τα προγνωστικά και την ίδια την λογική ακόμη, όσες φορές παίξαμε ως ατομικότητες το πληρώσαμε ακριβά. Σε μια εποχή επαναπροσδιορισμού και μετασχηματισμού αξιών, το έθνος-κράτος παραμένει σημείο αναφοράς και «μυστικό» μακροημέρευσης. Η μεγαλύτερη πρόκληση που καλείται να διαχειριστεί στα 200 χρόνια από την Ελληνική επανάσταση το Ελληνικό κράτος είναι μία. Να πείσει με όλες του τις δυνάμεις τους Έλληνες που έφυγαν να επιστρέψουν και να διοχετεύσουν την ενέργεια και την φιλοδοξία τους στην χώρα τους και για την χώρα τους.
Χάρης Φιλιππάκης
Leave a Reply