28/03/2024

Άτακτες ιστορίες #31: Έχει τελικά η ιστορία την τάση να επαναλαμβάνεται;


Πριν από ένα χρόνο +, «στο σύμπλεγμα της ιδεολογίας», είχα υποσχεθεί μία ιστορία για τους υπόλοιπους δυο πρωταγωνιστές του Ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Στις «δίνες των ρευμάτων» αποπλήρωσα το πρώτο χρέος και σήμερα ήρθε η ώρα να αποπληρώσω και το τελευταίο. Κάτι μέσα μου, μου έλεγε να περιμένω, να μην βιαστώ να γράψω αυτή την ιστορία παρότι την είχα στο μυαλό μου καιρό. Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερη συγκυρία για τη συγγραφή της.

Η αφίσα της έναρξης έρχεται από το παρελθόν μας. Είναι του λαϊκού κόμματος και έχει σκοπό να «προστατέψει» τους Έλληνες από τον κομμουνισμό και την «επιπολαιότητα» του στα εθνικά ζητήματα. Είναι φυσικά μία προπαγανδιστική προεκλογική έκφραση του 1946 που προειδοποιεί όσους «αγαπούν» πραγματικά την Ελλάδα, να καταψηφίσουν το κομμουνιστικό κόμμα διότι ανοίγει τον δρόμο της Σλαβικής εισβολής (μπότα) από βορρά (λευκός πύργος). Στην ιστορία με τον Ν. Ζαχαριάδη κάπου στο τέλος ψέγω τον Karl Marx για την άποψή του: «η ιστορία έχει την τάση να επαναλαμβάνεται». Του ζητώ συγγνώμη τουλάχιστον όσον αφορά την Ελληνική. Με νίκησε κατά κράτος. Η νεότερη Ελληνική ιστορία είναι γεμάτη κυκλικές διακυμάνσεις σαν αυτές της οικονομίας. Η διαχρονική Ελληνική αντικομμμουνιστική προπαγάνδα, αποδεδειγμένα στερείται φαντασίας. Χρησιμοποιεί εδώ και δεκαετίες τα ίδια και τα ίδια «επιχειρήματα». Αυτή η αφίσα δεν θα ταίριαζε απόλυτα στην επικαιρότητα αν γίνονταν σήμερα εκλογές, εξαιρώντας το λαϊκό κόμμα που έχει αντικατασταθεί;;

Είναι 14 Απριλίου του 1948 και βρισκόμαστε στη Σπάρτη. Η κατάσταση στη χώρα έχει εκτραχυνθεί με την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία να κλίνει όλο και περισσότερο στην άποψη της σκλήρυνσης και της εκκαθάρισης της επικράτειας από τον «εσωτερικό εχθρό» που κατά την κρατούσα αντίληψη, ήταν χειρότερος από τους εξωτερικούς. Μία ημέρα πριν ο διοικητής του 2ου λόχου μηχανοκίνητου τάγματος χωροφυλακής μοίραρχος Παναγιωτόπουλος, σκοτώνεται μαζί με τέσσερις οπλίτες έπειτα από πρόσκρουση σε νάρκη στο δρόμο Σπάρτης- Τρίπολης. Η είδηση θα εξαγριώσει τους άνδρες της μοίρας του, που την επομένη θα εισβάλλουν στις φυλακές της Σπάρτης όπου κρατούνται αριστεροί με σκοπό να πάρουν εκδίκηση. Ο διοικητής της χωροφυλακής Λακωνίας Φίτσιος και ο εισαγγελέας της Σπάρτης Παραβάντης προσπαθούν να τους συγκρατήσουν. Οι χωροφύλακες σκοτώνουν το διοικητή και χτυπούν τον εισαγγελέα, μπαίνουν στις φυλακές και εκτελούν είκοσι έξι κρατούμενους. Τα έκτροπα αυτή τη φορά δεν διαπράττονται από παθιασμένους εθνικόφρονες αλλά από όργανα της τάξης, από κρατικές δυνάμεις, που πιθανόν να ήταν και εθνικόφρονες.

Το περιστατικό δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη. Βρισκόμαστε σε μία περίοδο όπου τα πάθη ήταν στο ζενίθ και η αντιαριστερή επίθεση στο απόγειο της. Ήταν η περίοδος που αν ήθελες να λύσεις τις διαφορές σου με κάποιον αρκούσε να τον στοχοποιήσεις σαν αριστερό και από εκεί και μετά αναλάμβανε ο «εθνικός κορμός» όπως τόσο εύστοχα τον περιγράφει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου στο μαύρο γάτο.

Τρανό παράδειγμα η υπόθεση εκβιασμού των βιομηχάνων Κεράνη, Λαναρά, Παπαστράτου και μερικών άλλων επίσης μεγάλων οικονομικών παραγόντων της χώρας, όπου το 1948 κατηγορήθηκαν ως χρηματοδότες των ανταρτών. Την 27η Μαρτίου του ίδιου έτους θα καθίσουν στο εδώλιο του περίφημου έκτακτου στρατοδικείου Αθηνών στο οποίο τελικά θα αποδειχθεί η αθωότητα τους με την απόδειξη της πλαστότητας των εγγράφων που τους ενοχοποιούσαν. Η όλη υπόθεση αποδείχθηκε ένας καλά οργανωμένος εκβιασμός. Η ομάδα που τον οργάνωσε αποτελούνταν από μέλη της οργάνωσης Χ (Χίτες), η ηγεσία της οποίας δεν είχε γνώση της σκευωρίας. Οι καταβολές της οργάνωσης Χ είναι σχετικά γνωστές νομίζω. Εκφραστές της βασιλείας και σφόδρα αντικομμουνιστές με πρωταγωνιστικό ρόλο στα Δεκεμβριανά στο πλευρό των κυβερνητικών δυνάμεων. Οργάνωση Χ ήταν η μετονομασία της στρατιωτικής οργάνωσης Γρίβα που έδρασε κατά την Γερμανική κατοχή.

Αξίζει ένα απόσπασμα από το τηλεγράφημα του εξόριστου Έλληνα πρωθυπουργού Ε. Τσουδερού προς τον Άγγλο πρέσβη Reginald Leeper: « μέχρι στιγμής, αι αντάρτικαι οργανώσεις εις την Ελλάδα είναι εις τα χέρια των αντιμοναρχικών και των κομμουνιστών. Η μόνη συντηρητική και αγωνιστική ομάδα είναι αυτή του συνταγματάρχου Γρίβα, ο οποίος είναι άξιος πλήρους εμπιστοσύνης. Αυτή και όσες άλλες ομάδες αποτελούνται από συντηρητικά στοιχεία, πρέπει να υποστηριχθούν ».

Για τη Βρετανική προεργασία στα μεταπολεμικά Ελληνικά πράγματα , έχουμε ξαναπεί στο άρθρο «δίνες των ρευμάτων», όπως επίσης και για τη στενή συνεργασία του ελληνικού «αστικού» κόσμου με απώτερο σκοπό την αναχαίτιση του μεταπολεμικού αντιμοναρχικού-φιλοαριστερού ρεύματος στη χώρα. Σήμερα μιλάμε για τη δράση του παρακράτους των εθνικοφρόνων που είχε την αρωγή του πραγματικού κράτους σε κάποιες από τις ενέργειές του. Κανείς δεν θα μπορούσε να παραβλέψει την πλούσια δράση του διαβόητου εθνικόφρονα Γιάννη Παυλάκου και της ένοπλης ομάδας του, στο νομό της Λακωνίας. Ίσως αυτοί να ήταν οι Έλληνες που αγαπούσαν πραγματικά την Ελλάδα όπως λέει και η αφίσα του λαϊκού κόμματος… με τόσο ζήλο που επέδειξαν εξοντώνοντας και εξευτελίζοντας άλλους Έλληνες …

Δεν θέλω να γράψω για άλλα περιστατικά βίας και εκφοβισμού από πλευράς εθνικοφρόνων, διότι η ανάγνωση τους, μόνο οργή και πόλωση προκαλούν. Δεν μπορώ όμως και να αποκρύψω την αλήθεια της περιόδου αυτής. Έχω γράψει κατά το παρελθόν ότι αυτή η περίοδος διακρίνεται για την αγριότητα της από όλες τις πλευρές. Είναι αλήθεια. Το αίσθημα δικαίου όμως, δεν μου επιτρέπει να εξισώσω τα περιστατικά βίας προερχόμενα από αντάρτες με αυτά που διαπράχθηκαν από εθνικόφρονες. Καταπατώ την ιστορική αντικειμενικότητα και αμεροληψία ως ένα βαθμό, αλλά θα το ξεπεράσω.

Όταν σε σύγχρονο πολιτικό περιβάλλον συναντάς εκφράσεις που πρωταγωνίστησαν στην πολιτική ζωή της χώρας μας τη δεκαετία του 40 του 50 του 60 και του 70, κατανοείς ότι για μερίδα (ίσως και μικρή) των Ελλήνων αυτές οι εποχές δεν είναι καθόλου μακρινές. Σχεδόν τις αναπολούν. Κάποτε μιλούσαμε για εθνική συμφιλίωση, αυτό που διαβλέπω εγώ είναι ότι τις τρεις τελευταίες δεκαετίες απλά έχουν μετριαστεί τα πάθη. Κάποια περιστατικά όμως απέδειξαν, κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, ότι το μίσος βρίσκεται μάλλον σε φάση καταστολής με στιγμιαίες εξάρσεις. Αυτοί που το θρέφουν στις ψυχές τους, ξέρουν να το κρύβουν καλά.  

Στο άρθρο του «συμπλέγματος της ιδεολογίας» κατέκρινα μέρος της σύγχρονης αριστεράς για την ηθελημένη αποστασιοποίηση της και την αδυναμία της να αναλάβει πολιτικές ευθύνες γεγονός που εδράζεται θεωρώ σε ψυχολογικά σύνδρομα κυρίως και όχι στην αδυναμία της να λειτουργήσει σε καπιταλιστικό περιβάλλον, αυτό για μένα είναι μία επίφαση.

Πριν καιρό ο Ε. Τσακαλώτος είπε κάτι πολύ σοβαρό που δεν έτυχε ιδιαίτερης προσοχής καθώς η Ελληνική προφορά του επισκιάζει τα πάντα. Είπε: «χτίζουμε μία αριστερά που δεν θέλει πια ηρωικές ήττες, αλλά μία αριστερά που θα κερδίζει.». Ο εμφύλιος πόλεμος ήταν μια πραγματικά ηρωική ήττα για την αριστερά αλλά ήταν ήττα, σχεδόν αναπόφευκτη λόγω υπέρτερων δυνάμεων του «εχθρού». Κάτι που θα έπρεπε να είχε υπολογίσει σοβαρά όταν μπήκε σε αυτόν. Δεν είμαι της άποψης ότι σύρθηκε σε αυτόν.

Η αδυναμία προσαρμογής στο εκάστοτε πολιτικό περιβάλλον, ήταν πάντα η αχίλλειος πτέρνα της Ελληνικής αριστεράς, που την ωθούσε σε εσωστρεφή αμυντική στάση, ότι χειρότερο για την εξέλιξη της. Ένα καλό βήμα εξόδου από τέτοιες προβληματικές καταστάσεις είναι η είσοδος στο «πολιτικό παιχνίδι», η έκθεση στους κινδύνους που απέφευγες. Πέρα από τα λάθη συνειδητά και μη, και τις αστοχίες, μπορούμε άραγε να κατηγορήσουμε την κυβερνώσα αριστερά για ατολμία και παραίτηση από τα βάρη της εξουσίας;;


mm
About Χάρης Φιλιππάκης 115 Articles
Ο Χάρης Φιλιππάκης συχνά αυτοαποκαλείται ιστορικός. Έχει αποφοιτήσει από κάποιο τμήμα ιστορίας και αρχαιολογίας. Συνήθως μιλάει για ιστορία και πιο συγκεκριμένα για το Βυζάντιο και την αρχαία Ρώμη. Προσπαθεί βέβαια να μην κάνει διακρίσεις.

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*