«Η αξέχαστη χρονιά της αναρχίας», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κριτική, είναι το πρώτο βιβλίο του Αντρέ Κούμπιτσεκ που διάβασα και ομολογώ ότι το υποδόριο χιούμορ και ο τρόπος που χτίζει τους ήρωές του μου κέντρισαν το ενδιαφέρον.
Ταξίδεψα νοερά στο Βερολίνο και την επαρχία του, την εποχή που οι δύο Γερμανίες ενώθηκαν και ένιωσα μέλος μιας παρέας νεαρών που αναζητούσαν τον εαυτό τους, και παρά τη διαφορά ηλικίας που έχω με τους ήρωες είχα την αίσθηση ενός δεσμού μαζί τους.
Ίσως η νοσταλγία για εκείνο το ιντερέιλ που δεν έκανα ποτέ με την νεανική μου σύντροφο, ίσως η νοσταλγία για όσα εν γένει δεν έκανα την εποχή που φυσιολογικά ένας νέος άνθρωπος επαναστατεί και είναι ανοιχτός σε δοκιμές και περιπέτειες, τώρα στα 50 και κάτι ψιλά χρόνια μου να με έκαναν να νιώσω έτσι.
Η γραφή όμως του Κούμπιτσεκ και το θέμα που καταπιάνεται σίγουρα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην απόλαυση της ανάγνωσης της «αξέχαστης χρονιάς της αναρχίας». Χιούμορ, αμεσότητα, και δόσεις κριτικής για την κοινωνία με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο.
Η δράση ξεκινά στο Βερολίνο με τον Αρντ και τον Αντρέ και μετά στο παιχνίδι μπαίνει και η αδελφή του Αρντ, η Ούρλικε που αποφασίζουν να ζήσουν έναν περίεργο έρωτα, μαζί, στην εξοχή, σε μια περιοχή που οι κάτοικοί της την είχαν εγκαταλείψει σε μεγάλο βαθμό.
Το σπίτι του παππού που πέθανε υποδέχεται το ζευγάρι που ζει τις δικές του μέρες της αγάπης προσπαθώντας να ανακαλύψουν τον εαυτό τους.
Αποφασίζουν να δοκιμάσουν και να δοκιμαστούν. Το σπίτι του παππού, οι αναμνήσεις της Ούρλικε, το μέλλον και η αισιόδοξη ματιά της την κάνουν μια ηρωίδα που ξεχειλίζει από ενεργητικότητα και θετική διάθεση και ενέργεια.
Ο συγγραφέας με έναν πολύ διακριτικό τρόπο μας αφήνει να νιώσουμε εκείνες τις μικρές αλυσιδίτσες που μας κρατάνε δέσμιους χωρίς να το καταλαβαίνουμε, τόσο στο πρόσωπο της Ούρλικε όσο και στους άλλους δύο ήρωες. Κι αυτό είναι που κάνει το βιβλίο του ακόμη πιο ενδιαφέρον.
Ο Κούμπιτσεκ γράφει μια ιστορία αγάπης σε πρώτο πλάνο αλλά στο βάθος της οθόνης του οι κοινωνικές συμβάσεις, ο φόβος του νέου και αγνώστου, η ορμή της νιότης καραδοκούν και δίνουν στον αναγνώστη εκείνες τις δόσεις που χρειάζεται για να νιώσει την εποχή και τις διακυμάνσεις της διάθεσης των ηρώων του.
Οι δύο ερωτευμένοι, ο αδελφός που πηγαινοέρχεται και λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος με την απτή πραγματικότητα, ο τέταρτος άγνωστος που γίνεται μέλος αυτής της ιδιότυπης ομάδας καταφέρνουν να στήσουν ένα σύμπαν που με την νιότη του προσπαθεί να εγκλιματιστεί στην μεγαλύτερη αλλαγή που συνέβη στη ζωή τους. Η παρέα αυτή όσο διάβαζα το βιβλίο ένιωθα ότι με προσκαλούσε και τελικά με προκαλούσε να ρίξω μια ματιά στην δική μου περασμένη νιότη.
Η ένωση των δύο Γερμανιών όσο κι αν είναι μακρινή σε χρόνο και τόπο από εμάς δεν παύει να είναι μια διαδικασία που μπορούμε να την καταλάβουμε – έστω στο ελάχιστο – αν θυμηθούμε, οι μεγαλύτεροι, τη βραδιά που κοιμηθήκαμε με δραχμές και ξυπνήσαμε με ευρώ.
Η νομισματική ένωση των δύο Γερμανιών είναι ένα κομβικό σημείο του βιβλίου για τους ήρωες του έργου.
Ο Αντρέ Κούμπιτσεκ στην «Αξέχαστη χρονιά της αναρχίας» καταφέρνει με μια πολύ ιδιαίτερη αφήγηση, που αν ήταν τραγούδι στο δικό μου κεφάλι ήρθε σαν ένα δυνατό trip hop από το Μάντσεστερ, να παρασύρει τον αναγνώστη σε έναν ρυθμό μιας επαναλαμβανόμενης μαγείας.
Εκτός από τα κομμάτια της διήγησης ο συγγραφέας έχει και πολλούς διαλόγους που δείχνουν τη μαεστρία του και σίγουρα η μετάφραση του Απόστολου Στραγαλινού έπαιξε ρόλο στο να μπορεί ο κάθε αναγνώστης να νιώσει έστω και περιστασιακά κομμάτι αυτής της παρέας που περνάει το τελευταίο – μάλλον – καλοκαίρι πριν αναγκαστικά τα μέλη της μπουν στην ενήλικη περιπέτεια της ζωής.
Γιάννης Καφάτος
