Μ’ αφορμή ένα αληθινό περιστατικό γυναικοκτονίας το 2020, στη Βέροια, που απασχόλησε έντονα την ελληνική κοινή γνώμη, ο Γιώργος Χριστοδούλου γράφει το θεατρικό έργο «Ο Συνεργός» το οποίο και σκηνοθετεί στη σκηνή του Επί Κολωνώ.
Ο Αποστόλης (Χρήστος Κοντογεώργης) ζει ήρεμα τη ζωή του μαζί με τη γυναίκα του στο χωριό, όταν ένα βράδυ ο αγαπημένος του ξάδερφος θα του ομολογήσει πως σκότωσε την κοπέλα του, ζητώντας του να τον βοηθήσει να κρύψει το πτώμα. Εκείνος δέχεται και τότε ξεκινάει ένα γαϊτανάκι καταστροφής, ψεμάτων και ενοχών.
Ο Γιώργος Χριστοδούλου δεν προσεγγίζει την ιστορία ούτε από την πλευρά του θύματος, ούτε από την πλευρά του θύτη, αλλά μέσα από το πρίσμα του περίγυρου που εμπλέκεται ουσιαστικά σ’ αυτό το ανθρώπινο δράμα.
Το πόνημά του έχει πολλές αρετές και πρώτα απ’ όλα αποφεύγει τα κλισέ που «αθωώνουν» τον θύτη – π.χ δύσκολα παιδικά χρόνια, ψυχικές διαταραχές κ.α- φωτίζοντας, παράλληλα, άμεσα τη συμπεριφορά και τη δράση ανθρώπων της διπλανής πόρτας, υπενθυμίζοντας σε έντονο τόνο ότι μια δολοφονία έχει και τα αόρατα θύματα αλλά και τους αόρατους θύτες της.
Πολλαπλασιάζει κατοπτρικά το έγκλημα για να δείξει την πρισματική φύση μιας οπισθοδρομικής κοινωνίας που είναι συνένοχη. «Όλο το χωριό τη λέει πουτάνα» «Τα κοράκια διψάνε να ακούσουν όλα τα άσχημα…» Μιας κοινωνίας, που είναι εμποτισμένη με το μικρόβιο της πατριαρχίας και έτοιμη να δικάσει πάντα τη γυναίκα.
Πολύ εύστοχα αυτό φωτίζεται και με την αλληγορία του μυθολογικού τέρατος, του Γήταυρου: «ενός θηρίου που αν είσαι γυναίκα σε κατασπαράζει, αν είσαι άνδρας σου παίρνει την κρίση, δεν σκέφτεσαι, δεν μιλάς, μόνο ζεις… » Από το έργο του Χριστοδούλου άλλωστε δεν λείπουν οι συμβολισμοί αλλά και η ποιητικότητα.
Η σκηνοθεσία του ίδιου του συγγραφέα είναι δημιουργική και εμπνευσμένη. Αν και θα μπορούσε να ήταν λιγότερο περιγραφική. Ενώ αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο το δυναμικό των ταλαντούχων ηθοποιών του.
Συμπρωταγωνιστής στην παράσταση είναι και το εικαστικό σκηνικό του Αλέξανδρου Γαρνάβου που μεταμορφώνεται, σαν να “βιώνει” τους κραδασμούς της υπόθεσης. Το χώμα που έθαψαν το κορίτσι είναι αυτό που θα πνίξει το σπίτι. Οι ήρωες θα λερωθούν μ’ αυτό και με αίμα. Μόνο ο δολοφόνος θα παραμείνει καθαρός αφού ίχνος τύψεων και μεταμέλειας δεν τον αγγίζουν.
Τα βίντεο (της Δομνίκης Μητροπούλου και του Αλέξη Ορφανίδη) με τις παλιές καλές στιγμές – εκεί βλέπουμε την Αθηνά Σακάλη– μεταφέρουν την ατμόσφαιρα της εποχής και δημιουργούν μια σκληρή αντίθεση με το ζοφερό παρόν των ηρώων. Παράλληλα εξυπηρετούν τη δράση, όπως για παράδειγμα, στην εξαιρετικά συγκινητική στιγμή με τον επιτάφιο και την είσοδο της χαροκαμένης μητέρας.
Οι ερμηνείες των ηθοποιών αφήνουν η καθεμιά ξεχωριστά το δικό της θετικό αποτύπωμα. Ο Χρήστος Κοντογεώργης βρήκε τους σωστούς τόνους προκειμένου να συνδυάσει τη δράση του ως συνεργού με την εσωτερική πάλη του ήρωα.
Ο Γιώργος Τριανταφυλλίδης ως αμετανόητος δράστης, παγώνει τον θεατή με την κυνικότητα, την αδιαλλαξία αλλά και την υποκρισία του ήρωά του.
Η Μαρία Προϊστάκη ως παράπλευρη απώλεια σ΄ αυτή την τραγωδία φέρει στη σκηνή μια γνησιότητα και μια ευαισθησία.
Ευχάριστη έκπληξη και η Φανή Παναγιωτίδου στο ρόλο της άτυχης μητέρας. Η ηθοποιός καταφέρνει με μια εσωτερικότητα και διακριτικότητα να μεταμορφωθεί σε μια γνήσια τραγική φιγούρα.
Στο ρεαλιστικό κλίμα του κειμένου κινήθηκαν και οι φωτισμοί της Ναυσικάς Χριστοδουλάκου καθώς και η μουσική επιμέλεια του Γιάννη Λατουσάκη – σπαρακτικό το παραδοσιακό τραγούδι «Κοίτα με γλυκιά μου αγάπη» και ο συμβολισμός του.
Εν κατακλείδι, πρόκειται για μια παράσταση που καταπιάνεται μ’ ένα τραγικά επίκαιρο θέμα και καταφέρνει κάτι πολύ σπουδαίο: να προβληματίσει τον θεατή. Φεύγοντας από το θέατρο Επί Κολωνώ, δεν μπορεί παρά να στριφογυρίζει στο μυαλό του πόσο «συνεργός» είναι και ο ίδιος ως μέλος αυτής της συντηρητικής και πατριαρχικής κοινωνίας.
Γιώτα Δημητριάδη
Leave a Reply