Δύο πολύ καλές ταινίες για την εφηβεία και τα προβλήματά της, από δύο καταξιωμένους κωμικούς του κινηματογράφους που στις πρώτες τους σκηνοθετικές απόπειρες εντυπωσιάζουν. Οι δύο ταινίες, είναι το MID90’s του Jonah Hill (ιδιαίτερα γνωστού ηθοποιού που διακρίνεται σε κωμικούς ρόλους αλλά ήταν και υποψήφιος για Όσκαρ Β ανδρικού δύο φορές για τις ωραίες του δραματικές ερμηνείες στο “Moneyball” και στον «Λύκο της Γουόλ στριτ» πριν μερικά χρόνια), και το EIGHTH GRADE του νεότατου (1990), Bo Burnham (κωμικού περισσότερο γνωστού από την τηλεόραση).
Ένα αγόρι κι ένα κορίτσι στα 13 αποτελούν τους πρωταγωνιστές των δύο ταινιών, στο MID90’s είναι ο ατίθασος Stevιe με την εμφάνιση 10άχρονου, και στο EIGHTH GRADE είναι η Kayla, η άχρωμη μικρούλα που τελειώνει την Όγδοη τάξη και ετοιμάζεται για το γυμνάσιο. Και τα δύο παιδιά ζουν σε μονογονεϊκές οικογένειες, ο Stevie με την μητέρα και τον μεγαλύτερο αδερφό του, η Kayla με τον πατέρα της. Οι εμφανείς ομοιότητες σταματούν κάπου εδώ – εξάλλου μιλάμε για διαφορετικές εποχές που διαδραματίζονται (κάτι που παίζει ουσιαστικό ρόλο τελικά), υπάρχουν βέβαια τα κοινά στοιχεία λόγω ηλικίας των πρωταγωνιστών τους, αλλά ας δούμε αναλυτικότερα τις δύο ταινίες.
Στο πολύ σκληρό, θαυμάσιο, MID90’s, ο Jonah Hill σκηνοθετεί μια περίοδο από τη ζωή ενός παιδιού στα μέσα της δεκαετίας του ’90 (εποχή που κι ο ίδιος ήταν στα 13 του) στο Λος Άντζελες. Ο πρωταγωνιστής του, ο Stevie (έξοχος ο μικρούλης Sunny Suljic), υφίσταται καθημερινό μπούλινγκ από τον μεγαλύτερο αδερφό του, τον 18άχρονο Ian (σε άλλη μια φοβερή ερμηνεία ο Lucas Hedges) με πολύ ξύλο (πολύ όμως – στην εναρκτήρια σκηνή της ταινίας, ο Stevie προσκρούει με πολλή δύναμη στον τοίχο του διαδρόμου μετά από σπρώξιμο του Ian) – είναι μόνος του και προσπαθεί να ενταχθεί κάπου όπως όλοι οι έφηβοι, μόνο που τα κοινωνικά δίκτυα δεν είχαν ακόμα μπει στη ζωή τους/μας.
Περνάει άπειρες ώρες στον δρόμο, το ίνδαλμά του είναι ο αδερφός του που τον ξυλοκοπάει καθημερινά, θέλει να μάθει skateboard και καταφέρνει να μπει στην παλιοπαρέα (με την κυριολεκτική έννοια), κάποιων αρκετά μεγαλύτερών του skaters που στην αρχή τον αντιμετωπίζουν σαν γραφικό στοιχείο αλλά αργότερα του φέρονται σαν να είναι ο μικρός τους αδερφός. Μαζί τους ο Stevie (που δεν φοβάται τίποτα και χώνεται μέσα σ΄όλα), θα αλητέψει, θα δοκιμάσει το πρώτο του τσιγάρο, θα κάνει τα πρώτα του ναρκωτικά, θα κινδυνεύσει να συλληφθεί από την αστυνομία, θα μάθει επιτέλους skate, θα έχει την πρώτη του ερωτική (όχι σεξουαλική) εμπειρία. Συνηθισμένος (και σίγουρα εθισμένος) στον πόνο, θα αντιδράει με αυτοτραυματισμούς όταν στενοχωριέται, θα βρίσει σκιωδώς την μητέρα του απειλώντας την, θα τσαμπουκαλευτεί στον αποκαθηλωμένο πλέον από το βάθρο αδερφό του, θα είναι επιτέλους το cool τυπάκι που προσπαθούσε να γίνει με όποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτό…
Απόηχοι από το KIDS (την ταινία του Larry Clark από το 1995), κάποιες διασκεδαστικές σκηνές αλλά και πολλές βίαιες και πολύ σκληρές σκηνές, εξαίρετη μουσική υπόκρουση από το τρομερό δίδυμο Trent Reznor και Atticus Ross , το MID90’s εντυπωσιάζει με τον ρεαλισμό και τον δυναμισμό του και με τις «αλήθειες» που θέτει χωρίς συναισθηματισμούς στην οθόνη. Υπάρχουν σκηνές ανθολογίας (όπως αυτή με την απόπειρα σεξ) αλλά υπάρχουν και αρκετά σεναριακά μειονεκτήματα που όσο κυλάει η ροή της ταινίας γίνονται εμφανή.
Το σενάριο είναι το αδύναμο σημείο του MID90’s, το σενάριο είναι το δυνατό σημείο του υπέροχου EIGHTH GRADE, μιας ταινίας που δεν σε αφήνει να εφησυχάσεις σε κανένα σημείο της▪ παρότι πλασάρεται ως «κωμωδία» μόνο τέτοια δεν είναι.
Η Kayla (τι ερμηνεία από την Elsie Fisher!), είναι μια άχρωμη και αδιάφορη εμφανισιακά έφηβη, που ζει με τον πατέρα της στην πολιτεία της Ν.Υόρκης. Είναι αρχή του καλοκαιριού του 2017 και το δημοτικό σχολείο (στην Αμερική το δημοτικό είναι οκτατάξιο) τελειώνει, κι εκείνη συνειδητοποιεί την τεράστια μοναξιά της, κι όπως γράφει στο ημερολόγιο της «πρέπει να βρει κολλητούς», «πρέπει να βρει γκόμενο». Η Kayla νιώθει την ανάγκη να μπει σε παρέες αλλά είναι δειλή, έχει το κανάλι της στο youtube (το οποίο κανένας δεν βλέπει), που δίνει συμβουλές αυτοπεποίθησης σαν να μιλάει στον καθρέφτη της, ζει συνεχώς με το κινητό της σε λειτουργία, τραβώντας άπειρες selfies, ακούγοντας μουσική όταν τρώει, φρικάροντας συνέχεια με τον (συμπαθέστατο αλλά μάλλον χαζοχαρούμενο και πολύ αγχωμένο) πατέρα της, που μάταια προσπαθεί να την πλησιάσει – ενδεικτικές οι δύο σκηνές, στη μία κάθονται να φάνε και τον αγνοεί επιδεικτικά παίζοντας με το κινητό της, στην άλλη σκηνή, βρίσκονται στο αμάξι και του ουρλιάζει να μη της απευθύνει τον λόγο. Οι προσπάθειές της για κοινωνικοποίηση αποτυγχάνουν, ακολουθεί μάταια προσπαθώντας να φλερτάρει τον “ωραίο” της τάξης, αλλά όλοι συνεχίζουν να την αγνοούν εντείνοντας το άγχος και την απελπισία της.
Στην ταινία δεν έχουμε μπούλινγκ, απλά βλέπουμε έναν ακατανόητο (εν πολλοίς) κόσμο, έναν κόσμο που ζει σε μια εικονική πραγματικότητα, τα παιδιά φέρονται ως αυτιστικά (χωρίς μάλλον να είναι), οι συνομιλίες τους είναι αποσπασματικές, ο λόγος τους ελάχιστος, το “like” και το “cool” βρίσκονται σε κάθε πρόταση που αρθρώνουν. Εικόνες που σοκάρουν με την ψυχρότητά τους, η Kayla να προσπαθεί να μιλήσει σε δύο συμμαθήτριές της και αυτές να γράφουν στο κινητό αγνοώντας την επιδεικτικά, να καλείται σε ένα πάρτι συμμαθήτριάς της με ένα μήνυμα που λέει “η μάνα μου, μού είπε να σε καλέσω, κι αυτό κάνω” και πολλές άλλες παρόμοιες σκηνές που προκαλούν ένα σφίξιμο στο στήθος του θεατή, μια θλίψη παρά το (πολλές φορές) κωμικό της κατάστασης.
Το EIGHTH GRADE, απαιτεί την προσοχή του θεατή, την κατακτά με τρόπο υποδόριο και πολύ δυναμικό. Ο Burnham στο πολύ ελπιδοφόρο σκηνοθετικό του ντεμπούτο (που απέσπασε πολλές υποψηφιότητες για βραβεία), εισέρχεται με ακρίβεια στην καρδιά και στις σκέψεις των τινέιτζερ, απεικονίζοντας την στενοχώρια και τον πόνο, τη μοναξιά και την απόρριψη, την άχαρη και άχρωμη εφηβεία, την δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που κυριαρχούν.
Το MID90’s και το EIGHTH GRADE είναι δύο ταινίες που μπορεί να μην είναι αριστουργήματα, αλλά σε προκαλούν σε σκέψεις και έντονο προβληματισμό. Γυρισμένες από την ίδια ανεξάρτητη εταιρία παραγωγής, την πολύ ανερχόμενη Νεοϋρκέζικη A24,χωρίς να φλυαρούν και χωρίς εντυπωσιακά εφέ και μεγάλα ονόματα στο καστ τους απαιτούν την προσοχή μας και κερδίζουν την καρδιά μας. Δύο ταινίες “ενηλικίωσης” για τον σκληρό και πολύ μακρινό κόσμο της εφηβείας όπου όλα μεγεθύνονται και χαράσσονται βαθιά στη μνήμη.
Άγης Αθανασιάδης
Leave a Reply