19/03/2024

Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη

Γράφει ο Χάρης Φιλιππάκης

θαλασσίων

Κατά τα λεγόμενα του πρωθυπουργού, ξεκινούν άμεσα συζητήσεις μεταξύ Ελλάδας-Λιβύης για οριοθέτηση ΑΟΖ. Είναι μια είδηση με πολλές προεκτάσεις για την περιοχή μας, εφόσον αληθεύει στο ακέραιο. Αυτό δεν σημαίνει πως το Τουρκολιβυκό σύμφωνο σκίζεται. Η μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης παραμένει εν μέρει «δεμένη» με την Τουρκία αν και να θυμίσουμε ότι δεν έχει επικυρωθεί ακόμα από την Λιβυκή βουλή το μνημόνιο. Η κατάσταση στην Λιβύη είναι πολλή ρευστή κι αυτό φαίνεται από το γεγονός πως ο Πρωθυπουργός της ταξίδεψε με 14 υπουργούς στην Τουρκία κατόπιν προσκλήσεως του Ερντογάν, ενώ ο πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου μία μέρα μετά ερχόταν στην Αθήνα.    

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Πως υπάρχει διχασμός στην χώρα για το θέμα. Άλλοι βλέπουν το πλήρες αδιέξοδο της συμπόρευσης με την Τουρκία και άλλοι όχι ή απλώς δεν μπορούν να απεμπλακούν απ’ αυτό. Ο Ερντογάν κατάφερε κάτι σημαντικό το 2019. Να βάλει την Τουρκία και πάλι στο «θέατρο» μιας περιοχής «από το πουθενά», μέσω της βοήθειας που πρόσφερε στον Σάρατζ, με αντάλλαγμα ένα εξωφρενικό μνημόνιο οριοθέτησης. Μπορεί να μην υπάρχει πια Σάρατζ αλλά υπάρχει μνημόνιο, το οποίο δεν μπορεί να σκιστεί έτσι απλά όσο εκτός δικαιικής πραγματικότητας κι αν είναι.

Πώς μπορεί να σκιστεί;

θα «σκιστεί» οριστικά βάσει δύο προϋποθέσεων θεωρώ. Πρώτη προϋπόθεση οι διαθέσεις της Λιβύης, αν έχουμε όντως σοβαρές συνομιλίες για οριοθέτηση. Τι θα επικρατήσει; Η λύση της μέσης γραμμής ή της ευθυδικίας; Ποια θα είναι η επήρεια της Γαύδου, η οποία θα επηρεάσει  σημαντικά και τις μελλοντικές διευθετήσεις; Δεύτερη προϋπόθεση και σημαντικότερη, η συνέχιση της «αποκαθήλωσης» Ερντογάν, η οποία φαίνεται να είναι πιο κοντά από ποτέ. Όχι δεδομένη, αλλά πιο κοντά από ποτέ. Με επιφύλαξη, μπορούμε να πούμε πλέον πως βρισκόμαστε πιο κοντά στην πτώση του απ’ ότι πριν 2 μήνες, αν συνεχιστεί η οικονομική ασφυξία που επικρατεί στην Τουρκία. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, ο Τούρκος πρόεδρος έχει όλες τις πιθανότητες εναντίον του για να επιβιώσει από αυτό που ο ίδιος προκάλεσε στην χώρα του και στον εαυτό του.

Η οικονομική και εξωτερική του πολιτική ήταν υπέρ του δέοντος τολμηρή και επιθετική σε όλα τα επίπεδα. Αυτή είναι και η αιτία της διαφαινόμενης πτώσης του και όχι ο αυταρχισμός του σε μια χώρα σαν την Τουρκία. Κανείς δεν μπορεί να προσυπογράψει με απόλυτη βεβαιότητα αυτή την πτώση, καθώς παραμένει καλός διαπραγματευτής και συν τοις άλλοις έχει ακόμα με το μέρος του την Γερμανία και ειδικά την καγκελάριο. Είναι προφανές πλέον όμως, πως ο Αμερικανικός παράγοντας θέλει πολιτική αλλαγή στην Τουρκία κι αυτό είναι που μας κάνει να βλέπουμε πιο κοντά την πολιτική περιθωριοποίηση του. Η Αμερική παραμένει «Η Βασίλισσα» παρότι ξεπηδούν με αξιώσεις ένας ένας οι αμφισβητίες. Παραμένει η ισχυρότερη ηγεμονική, πλανητική δύναμη την στιγμή που μιλάμε. Η πρόθεση του Μπάιντεν από τα μέχρι στιγμής πεπραγμένα του, είναι να διώξει τις «ψευδαισθήσεις» εκθρονισμού της απ’ όλους όσους τις οραματίζονται.

Είχα γράψει πως η εκλογή Μπάιντεν δεν θα άλλαζε άρδην τους συσχετισμούς, καθώς ο νέος πρόεδρος θα ήθελε να επαναφέρει την Τουρκία στο «κοπάδι». Εν μέρει ήταν λάθος. Όντως θέλει να το κάνει, αλλά με την προϋπόθεση «φυγής» του Ερντογάν, τον οποίο δεν μπορεί να εμπιστευτεί σε τίποτα, όπως και κανείς άλλος βέβαια. Είναι εντελώς ανεξέλεγκτος και απρόβλεπτος κι αυτό προκαλεί αδυναμία χειρισμού του από τις ΗΠΑ. Δεν είναι από τους ηγέτες που συνετίζονται με ένα τηλεφώνημα.

Αν φέρεσαι σαν λυσσασμένο σκυλί, σαν λυσσασμένο σκυλί θα σου φερθούν. Αυτό πληρώνει και εισπράττει ο Ερντογάν από όλους τους γείτονες. Την μεγαλομανία του που εν μέρει είχε στόχο την εσωτερική χειραγώγηση και το ταυτοτικό χαρακτηριστικό της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής που επί των τελευταίων ημερών του εντάθηκεΤην αναθεωρητική τάση των πάντων. Ποιος θα συνάψει συμφωνία με την Τουρκία όταν ξέρει πως στο μέλλον πιθανότατα η Τουρκία θα την αναθεωρήσει; Μόνο κάποιος που κρατά κρυμμένους άσσους για το μέλλον ή έχει παράλληλες στοχεύσεις. Ο Πούτιν είναι ένα τέτοιο διαχρονικό παράδειγμα. Ή κάποιος απελπισμένος όπως ο Σάρατζ. Ή κάποιος με ικανοποιητική γεωγραφική απόσταση από αυτήν όπως το Κατάρ.

Οι ευκαιρίες που ανοίγονται για την χώρα μας είναι αρκετές, εφόσον υπάρξει πολιτική αλλαγή στην Τουρκία. Δεν θα κρατήσουν για πολύ. Για όσο κρατήσουν πρέπει να αξιοποιήσουμε τον χρόνο για ενδυνάμωση σε όλα τα επίπεδα. Δεν μπορώ ή δεν θέλω να φανταστώ ποιος θα τον διαδεχθεί αλλά όποιος κι αν είναι, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας δεν θα αλλάξει προς το «καλύτερο» για εμάς. Μόνο προς το χειρότερο μπορεί. Ελπίζω ο Τουρκικός λαός να μην στραφεί προς τα άκρα λόγω ανασφάλειας, από την απότομη αλλαγή μιας κατάστασης που είχε συνηθίσει εδώ και 20 χρόνια. Ελπίζω να μη στραφεί σε λύσεις τύπου Ακσενέρ, γιατί εκεί θα διαπιστώσουμε πως ο Ερντογάν άκουγε καμιά φορά και στη «λογική».

Υ.Γ: Η δημόσια παρουσία του Έλληνα ΥΠΕΞ στην Τουρκία ήταν μια αλλαγή στάσης από πλευράς μας, που στόχο είχε θεωρώ την εθνική ανάταση και έπειτα την εκκωφαντική διεθνοποίηση των θέσεων μας , πατώντας πάνω στο συνολικά αρνητικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί σε Ευρώπη και ΗΠΑ για τον Τούρκο πρόεδρο. Τα ουσιαστικά αποτελέσματα αυτής της ενέργειας θα φανούν στο αμέσως επόμενο διάστημα. Είπαμε ότι ο Ερντογάν είναι αποσταθεροποιημένος λόγω οικονομίας. Αυτό δεν σημαίνει πως «τελειώνει» αύριο. Είναι σίγουρο πως ένας τέτοιος ηγέτης ακόμα κι αν αποχωρήσει, θα το κάνει με θόρυβο. Πριν φτάσει ως εκεί όμως θα έχει εξαντλήσει κάθε δυνατότητα παραμονής του στην εξουσία. Ίσως να μην διστάσει σε τίποτα για να το πετύχει. Ελπίζω να ήταν εξαντλητικά μελετημένη η στάση αυτή από την κυβέρνηση.       

Χάρης Φιλιππάκης


mm
About Χάρης Φιλιππάκης 114 Articles
Ο Χάρης Φιλιππάκης συχνά αυτοαποκαλείται ιστορικός. Έχει αποφοιτήσει από κάποιο τμήμα ιστορίας και αρχαιολογίας. Συνήθως μιλάει για ιστορία και πιο συγκεκριμένα για το Βυζάντιο και την αρχαία Ρώμη. Προσπαθεί βέβαια να μην κάνει διακρίσεις.

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*