Τα βιβλία του Μπρικνέρ είχαν πάντα μια αύρα διαφορετικότητας και έκπληξης. Ο Γάλλος διανοητής αυτή τη φορά μας παρέδωσε ένα βιβλίο, το «Ένας χρόνος και μια μέρα» (Εκδόσεις Πατάκη) που φλερτάρει με πολλά είδη λογοτεχνίας. Και το καλύτερο είναι ό,τι τα καταφέρνει σε όλα.
Φανταστική λογοτεχνία, θρίλερ, σατιρικό κείμενο, δοκίμιο για την σύγχρονη ατομική υποδούλωση, πολιτική; Ο Πασκάλ Μπρικνέρ καταφέρνει να χωρέσει όλα τα παραπάνω είδη σε ένα βιβλίο που από τη στιγμή που το πιάνεις στα χέρια σου δεν θες να το αφήσεις.
Ένας πρώην πάστορας που λατρεύει τον χρόνο και πειραματίζεται ως ερασιτέχνης ωρολογοποιός λίγο πριν πεθάνει κληροδοτεί στην κόρη του, καθηγήτρια μαθηματικών, ένα ρολόι που αντί να μετράει «τρώει» τον χρόνο. Η επιθυμία του πατέρα είναι η Ιεζάβελ να παραδώσει το ρολόι σε έναν φίλο του στο Κεμπέκ. Το αεροπλάνο της Ιεζάβελ λόγω κακοκαιρίας προσγειώνεται κάπου στα βόρεια των ΗΠΑ. Η νεαρή κοπέλα αναζητά κατάλυμα και βρίσκεται σε ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Κι εκεί αρχίζει η περιπέτειά της. Όταν ξυπνάει και πάει να πάρει την πτήση της, από τη ρεσεψιόν της λένε ότι δεν κοιμήθηκε μια μέρα αλλά έναν χρόνο. Ξαφνικά βρίσκεται αιχμάλωτη.
Ο Μπρικνέρ με αυτό το εύρημα αρχίζει να χτίζει έναν εφιάλτη για την ηρωίδα και παράλληλα να δημιουργεί έναν περίεργο «θαυμαστό» κόσμο με μια εντελώς δική του λογική.
Ο τόπος μετατρέπεται σε μη τόπο και η ταυτότητα της ηρωίδας αποσυντίθεται. Θα περάσει καιρός και θα πρέπει να υποστεί πολλές δοκιμασίες για να αρχίσει να βρίσκει τον εαυτό της και να τολμήσει να κάνει το μεγάλο βήμα προς την ελευθερία της. Και τότε όμως, ο Μπρικνέρ δεν της χαρίζεται, αλλά ας μην κάνουμε σπόιλερ.
Η δομή του βιβλίου έχει τα στοιχεία του θρίλερ που θες, ως αναγνώστης, να φτάσεις στη «λύση» ή την κάθαρση. Την ίδια ώρα ο συγγραφέας μέσα από υπερβολές που ταιριάζουν στην ατμόσφαιρα της δυστοπίας που περιγράφει, κάνει τελικά τα δικά του εύστοχα σχόλια για την κοινωνία, την εξουσία και τους καταπιεστικούς μηχανισμούς. Πέραν όμως των εξωτερικών ερεθισμάτων, ο συγγραφέας εξερευνά, και μάλιστα πολύ εύστοχα, τις εσωτερικές διεργασίες που κάνουν έναν άνθρωπο να θέλει να παλεύει ή να παραιτείται και να αφήνεται στη ροή της ζωής.
Είναι τελικά ο άνθρωπος ελεύθερος και δυνατός να επιλέξει την ίδια του την ελευθερία; Ο Μπρικνέρ στο «Ένας χρόνος και μια μέρα» απάντα και σε αυτό το ερώτημα με τον ξεχωριστό τρόπο γραφής και σκέψης που δικαια τον έχει κατάταξει σε έναν από τους σπουδαιότερους ευρωπαίους διανοητές.
Η μετάφραση του Γιάννη Στρίγκου είναι ένας καλός σύμμαχος σ’ αυτή την περιπέτεια της ανάγνωσης και συμβάλει στην απόλαυση ενός σημαντικού βιβλίου.
Γιάννης Καφάτος
Leave a Reply