Έχω μεγάλη αδυναμία στον Σεμπάστιαν Μπάρι, στην καθαρή, λιτή και ταυτόχρονα κάπως ονειροπαρμένη κι αισθαντική γραφή του. Έχει την ικανότητα να τοποθετεί τους ήρωες του σε ένα ιστορικό πλαίσιο, αλλά να μην τους ξεχνά για χάρη της Ιστορίας, αντίθετα να τους απογειώνει. Οι “Μέρες Δίχως τέλος” είναι ίσως από τα καλύτερα μυθιστορήματά του· μοιάζει λιγάκι ως προς το ύφος με το αγαπημένο μου, τη «Μυστική γραφή».
Εκεί γύρω στα 1850, ο Τόμας Μακ Νάλτι μεταναστεύει στην Αμερική. Είναι ένα παιδί κοντά στα δεκατρία που είδε την οικογένειά του να πεθαίνει από τον λιμό στην Ιρλανδία. Στη νέα Γη θα βρει σύντομα έναν σύντροφο, τον δεκαπεντάχρονο Τζον Κόουλ, και τα δύο ρημαγμένα αγόρια θα γίνουν αχώριστα. Στην αρχή θα δουλέψουν για τους χρυσοθήρες σε ένα σαλούν, φορώντας γυναικεία ρούχα και κάνοντας σόου. Αργότερα, όταν μεγαλώσουν και δεν είναι τόσο όμορφοι πια, θα καταταγούν. Θα σκοτώσουν Ινδιάνους- άντρες, γυναίκες και παιδιά. Και θα πάρουν μια μικρή για κόρη τους, αφού είναι ζευγάρι. Έπειτα θα μπλέξουν στον Εμφύλιο.
Ο συγγραφέας χειρίζεται με μεγάλη τρυφερότητα το θέμα της ταυτότητας των ηρώων του. Ο Τόμας είναι ένας Ιρλανδός χωρίς πατρίδα αλλά κι ένας άντρας που είναι σίγουρος για τη σεξουαλικότητά του, αν και ξέρει πως δεν πρέπει να αποκαλυφθεί. Φαίνεται παράδοξο σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο ο συγγραφέας να επιλέγει ένα τόσο ευαίσθητο θέμα, όμως αν κανείς διαβάσει την ιστορία, δεν μένει με απορίες. Ο Μπάρι φτάνει τους ήρωες του στα άκρα σε σχέση με την πατρίδα, την οικογένεια, τον έρωτα και τον πόλεμο, για να μιλήσει τελικά για την ίδια τη ζωή και τον θάνατο.
Το βιβλίο είναι εντυπωσιακό από όλες τις πλευρές- για το ύφος, για το θέμα, για την ψυχογράφηση των ηρώων. Ο ίδιος ο συγγραφέας λέει πως ο κεντρικός του ήρωας είναι αφιερωμένος στον μικρό του γιο που είναι ομοφυλόφιλος. Όμως ίδιον των σπουδαίων γραφιάδων είναι να μπορούν το προσωπικό βίωμα να το μετατρέψουν σε λογοτεχνία. Αυτό το μυθιστόρημα είναι ένα πραγματικό κομψοτέχνημα που δημιουργεί αναγνωστική ευφορία· κι ένα λιθαράκι ακόμα στη μεγάλη σάγκα των ΜακΝαλτι.
Κατερίνα Μαλακατέ
“Μέρες δίχως τέλος”, Σεμπάστιαν Μπάρι, μετ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ίκαρος, σελ 296, 2018