«Η τυχερή μέρα του Γκούντερ Νόιμαν» ήταν το πρώτο βιβλίο που διάβασα μετά τις καταθλιπτικές μέρες της καραντίνας. Η γνωριμία μου με την ιστορία και τους ήρωες του Χρήστου Ντεκίδη με συνεπήρε και, παρά τον όγκο του βιβλίου η ανάγνωση κύλησε με τον ίδιο καταιγιστικό ρυθμό που διατρέχει τις σελίδες του.
Το βιβλίο είναι μια εξαιρετική περιπέτεια που αν και διαδραματίζεται σε μακρινούς τόπους πολλά από τα πρόσωπα και τις καταστάσεις που περιγράφονται είναι οικεία τουλάχιστον για όποιον παρακολουθεί ειδήσεις.
Ο Χρήστος Ντεκίδης έχει φτιάξει μια μεστή ιστορία, με ανατροπές, και με ιντερμέδια που ο αναγνώστης απολαμβάνει εξίσου με τη δράση που είναι, ορισμένες φορές, φρενήρης.
Παραμένω πιστός στη μη αναπαραγωγή των λεπτομερειών της υπόθεσης των βιβλίων που διαβάζω και προσπαθώ να σας μεταφέρω την ατμόσφαιρα και τα συναισθήματα που μου προκαλεί κάθε βιβλίο που γράφω γι’ αυτό.
Το μυθιστόρημα του Χρήστου Ντεκίδη, έχει όλα τα στοιχεία ενός σινεφίλ μπλοκμπάστερ. Οι ήρωές του ζουν σχεδόν όλοι στην κόψη του ξυραφιού. Οι σκηνές που στήνει, το μυστήριο και η δράση είναι όλα καλοδουλεμένα και χωρίς κενά. Στο βιβλίο υπάρχουν πολύ καλές πληροφορίες για το εμπόριο των διαμαντιών στην Ευρώπη και για άλλα θέματα που αφορούν τις ζωές των ηρώων και ο συγγραφέας καταφέρνει να τις εντάξει μέσα στην πλοκή με έξυπνο τρόπο που θέλεις να διαβάσεις κι άλλο, και χωρίς να νοιάζεσαι που «περιμένει» η εξέλιξη της δράσης.
Η θητεία του συγγραφέα ως πιλότου μαχητικών αεροσκαφών έχει παίξει ρόλο στις δόσεις αδρεναλίνης που μας δίνει μέσα από πρώτο του μυθιστόρημα. Σίγουρα όμως έχει επηρεάσει την μεθοδικότητα και την πειθαρχία του.
Περισσότερα για τον Χρήστο Ντεκίδη αλλά και τις πτυχές του μυθιστορήματός του, «Η τυχερή μέρα του Γκούντερ Νόιμαν», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος θα μάθετε στη συνέντευξη που κάναμε σχεδόν μόλις ολοκλήρωσα την ανάγνωση του βιβλίου του.
Συγκρίνετέ μου την αδρεναλίνη μιας αναχαίτησης και της στιγμής που γράψατε την τελευταία πρόταση στο βιβλίο σας.
Η ολοκλήρωση μιας αποστολής με μαχητικό αεροσκάφος είναι κατά κύριο λόγο ένα σωματικό βίωμα. Πρόκειται για ένα τετελεσμένο γεγονός και το σώμα, κατά κάποιο τρόπο, πανηγυρίζει διότι επιβίωσε για μια ακόμη φορά, γιατί επικράτησε των κινδύνων που αντιμετώπισε. Είναι ένα θριαμβευτικό γεγονός. Η ολοκλήρωση του βιβλίου από την άλλη, είναι περισσότερο πνευματική διεργασία. Μάλλον θα την παρομοίαζα με ανακούφιση που έρχεται μετά από μακρύ μόχθο. Και βέβαια, μην ξεχνάμε ότι μετά από μια αποστολή με αεροσκάφος τα αποτελέσματα είναι ξεκάθαρα και τελειωτικά (επιβίωσες ή όχι), στην συγγραφή η ολοκλήρωση δεν είναι και το τέλος. Ακολουθεί η αμφιβολία για την τελειότητα του έργου και το άγχος της αποδοχής.
Πώς γεννήθηκε η ιστορία του Γκούντερ Νόιμαν;
Οι ιστορίες μας, συνήθως, τελειώνουν με ένα «και έζησαν αυτοί καλά…». Αυτό πάντα μου γεννούσε την απορία. Τι ακριβώς σημαίνει το «και έζησαν αυτοί καλά…»; Ποιες θα μπορούσε να ήταν οι πιθανές εκδοχές. Πήρα, λοιπόν, το νήμα της αφήγησης από εκεί που οι άλλες ιστορίες σταματάνε και αποφάσισα να προχωρήσω από το χρονικό σημείο όπου τα πάντα φαίνονται λυμένα. Αφού, δηλαδή, η τύχη χαμογελάσει στο κεντρικό πρόσωπο και για ήρωα έβαλα έναν απλό άνθρωπο, χωρίς ειδικές γνώσεις και δεξιότητες. Κάποιον που δεν γεννήθηκε ή εκπαιδεύτηκε να διαχειριστεί την απρόσμενη εύνοια της τύχης. Έναν από μας.
Έχετε επισκεφτεί όλους τους τόπους που περιγράφετε στο βιβλίο σας;
Ναι. Φρόντισα η εξέλιξη της υπόθεσης να παραμείνει σε τόπους που μου ήταν οικείοι. Θέλω, αν ο αναγνώστης μου βρεθεί σε κάποιο από τα μέρη που περιγράφω, να το αναγνωρίσει. Επίσης η γνώση του τόπου βοηθά το κείμενο και την πλοκή κάνοντάς τα πιο πιθανά. Αντιμετωπίζω το θέμα μου ως κάτι που θα μπορούσε, υπό όρους, να συμβεί γι’ αυτό και αποφεύγω να αποδίδω στους ήρωες μου υπεράνθρωπες ικανότητες ή να δημιουργώ από μηχανής θεούς για την αντιμετώπιση αδιεξόδων.
Θα τολμούσατε να γράψετε για τόπους που δεν τους έχετε επισκεφτεί;
Θα μπορούσα να δημιουργήσω έναν μη υπαρκτό, έναν φανταστικό, κόσμο ή μια κοινωνία αν χρειαζόταν για τις ανάγκες του σεναρίου αλλά δεν θα τολμούσα να περιγράψω κάτι που υπάρχει χωρίς να το έχω δει. Θεωρώ ότι θα στερούσα από τον αναγνώστη την αυθεντικότητα και θα υπέπιπτα σε ανακρίβειες. Μην ξεχνάμε ότι, σήμερα, ο κόσμος ταξιδεύει πολύ περισσότερο από άλλες εποχές και είναι εύκολο να διασταυρώσει τα γραφόμενα, οπότε και ο συγγραφέας που σέβεται το κοινό του οφείλει να είναι πολλαπλά προσεκτικός. Από την άλλη η απόλυτη προσήλωση στην πραγματικότητα στερεί από το γραπτό την ευλυγισία να γητέψει τον αναγνώστη, οπότε η δημιουργία και προσθήκη μερικών λεπτομερειών σε ένα υπαρκτό μέρος μπορεί να διατηρήσει την ισορροπία.
Μια και είμαστε στα «ταξίδια». Ποια η διαφορά του τουρίστα από τον ταξιδευτή;
Ο τουρίστας είναι ένας συλλέκτης φωτογραφιών. Ταξιδεύει, αλλά μένει στην πεπατημένη, βλέποντας με τα ίδια του τα μάτια πράγματα που συνήθως έχει ξαναδεί ή για τα οποία έχει ακούσει από άλλες πηγές. Ο ταξιδευτής ικανοποιεί μια πιο βαθιά και προσωπική ανάγκη, να περιδιαβεί τον κόσμο συλλέγοντας εμπειρίες. Θα ξεφύγει από τα γνωστά μέρη και θα επιχειρήσει μια κατάβαση στην κουλτούρα το τόπου που επισκέφτηκε, θα αναζητήσει το «γιατί» και το «πώς». Βιώνει τα ταξίδια ως κάτι συνεχές, μια διαρκή μετακίνηση από το ένα μέρος στο άλλο και όχι σαν μια ανάπαυλα στην καθημερινότητα. Αν μπορούσα να το θέσω επιγραμματικά, ο ταξιδευτής αναζητά μια ατέρμονη διαδρομή και εμπειρία ενώ ο τουρίστας αποβλέπει στην επιστροφή και την ανάμνηση.
Για να ξαναγυρίσουμε στο βιβλίο: Είναι η ανθρώπινη απληστία μια σύγχρονη πληγή;
Η απληστία δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Είναι στην φύση μας να θέλουμε πάντα περισσότερα. Από τότε, που οι πρωτόγονοι πρόγονοι μας, κατάλαβαν ότι πρέπει να έχουν επάρκεια αγαθών για να ανταπεξέλθουν στις δύσκολες εποχές, μετεξελίξαμε σταδιακά το ένστικτο της επιβίωσης σε υπερβολή και γινόμαστε έρμαιο του. Το κακό γίνεται χειρότερο διότι, συνήθως, το αντικείμενο της απληστίας μας, μας είναι άχρηστο. Συχνά αναρωτιέμαι γιατί ένας άνθρωπος, που είναι κάτοχος, ας πούμε ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, θα ξόδευε έστω και ένα δευτερόλεπτο από τον πολύτιμο και αναντικατάστατο χρόνο που του απομένει σε αυτή την ζωή για να διπλασιάσει τα χρήματα του. Τι τον ωθεί στην επιθυμία να αποκτήσει κάτι που ποτέ δεν θα χρησιμοποιήσει.
Έχετε δει γύρω σας ανθρώπους να μεταλλάσσονται σε «αρπακτικά» για χάρη του χρήματος;
Νομίζω ότι μετατρεπόμαστε σε άγρια θηρία απέναντι στον συνάνθρωπο μας για πολλούς λόγους και ένας από αυτούς είναι βέβαια και το χρήμα. Είναι θαυμαστό ότι τέσσερις χιλιάδες χρόνια πολιτισμού βελτιώσαν αλματωδώς τις συνθήκες διαβίωσης του ανθρώπινου είδους και ταυτόχρονα λυπηρό, διότι στο ίδιο χρονικό διάστημα, η πρόοδος των ηθών μας είναι αμφίβολη. Μέσα μας καραδοκεί, ανυπότακτο, το ζώο.
Πόσο η εμπειρία σας ως πιλότου μαχητικού επηρέασε το «σχέδιο πτήσης» της ιστορίας σας;
Ο κινηματογράφος και λογοτεχνία προβάλουν, χάριν κατανάλωσης, τους αεροπόρους ως άτομα παράτολμα και παρορμητικά που προβαίνουν συνεχώς σε επικίνδυνα εγχειρήματα. Παραβλέπουν σκόπιμα, διότι είναι ανιαρό, την σκληρή εκπαίδευση που προηγείται με σκοπό να γίνεις, ανάμεσα στα πολλά άλλα που πρέπει, μεθοδικός, αυτοπειθαρχημένος, γνώστης του στόχου σου και προσηλωμένος στην επίτευξη του ανεξάρτητα από τα εμπόδια που θα συναντήσεις στην πορεία σου. Αυτά τα εφόδια χρειάστηκα για καταφέρω να συνθέσω την ιστορία μου και να ξεπεράσω την απογοήτευση των πολλών διαγραφέντων κειμένων μέχρι να φτάσω στο τελικό αποτέλεσμα.
Πώς δουλεύετε όταν γράφετε;
Όταν συλλέγω στοιχεία και κάνω έρευνα δεν με πειράζουν ιδιαίτερα οι εξωτερικοί παράγοντες οπότε μπορεί να ακούω κάποια ουδέτερη μουσική. Όταν γράφω όμως, θέλω απόλυτη συγκέντρωση και απομόνωση. Ούτε μουσικές, ούτε κινητά, ούτε καν άλλους ανθρώπους κοντά μου.
Πόσο διαβάσατε για να τεκμηριώσετε την ιστορία σας;
Πολύ. Χρειάστηκε να ανατρέξω στα ειδησεογραφικά δελτία για τα γεγονότα στην Λιβύη, για την κατάσταση στο Τσαντ, για τα προηγούμενα καθεστώτα στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία. Είχα κάποιες γνώσεις για τις σπάνιες γαίες και την χρησιμότητα τους αλλά έπρεπε να μελετήσω και για το παιχνίδι γεωπολιτικής που γίνεται για την εκμετάλλευση τους. Σημαντική και δύσκολη έρευνα έπρεπε να γίνει, ακόμη, και για την μυστικοπαθή κοινωνία όσων εμπορεύονται και επεξεργάζονται διαμάντια, ίσως γιατί πλέον τα διαμάντια δεν είναι μόνο σύμβολα κύρους για τους πολύ πλούσιους αλλά και ένας εύκολος τρόπος απόκρυψης περιουσιακών στοιχείων που δεν έχουν αποκτηθεί νόμιμα. Φανταστείτε ότι πέντε εκατομμύρια ευρώ σε χαρτονομίσματα των 50 ζυγίζουν παραπάνω από εκατό κιλά ενώ ένα διαμάντι είκοσι γραμμαρίων, που χωρά άνετα σε μια παιδική χούφτα, κοστίζει πάνω από είκοσι εκατομμύρια.
Πότε σας ήρθε η ιδέα να γράψετε;
Έγραφα ή έστηνα μικρές ιστορίες από πολύ παλιά, αλλά περισσότερο για την προσωπική μου ευχαρίστηση. Δημοσίευσα κάποια κείμενα ταξιδιωτικού περιεχομένου σε περιοδικά όμως, μόλις πριν δυο με τρία χρόνια μου δόθηκε ο χρόνος να ασχοληθώ συστηματικά με το γράψιμο.
Πώς είναι η καθημερινότητά σας;
Όταν δεν είμαι σε ταξίδι μάλλον βαρετή. Να σημειώσω, όμως, ότι και το γράψιμο είναι επίσης ένα ταξίδι. Νοητό μεν, αλλά δεν παύει να είναι μια μορφή ταξιδιού
Τι δεν ανέχεστε;
Την αχαριστία. Μπορώ να κατανοήσω τις διάφορες μικρότητες και ελαττώματα, ίσως και να δικαιολογήσω πολλά από αυτά, αλλά για την αχαριστία δεν υπάρχει δικαιολογία.
Τι λαχταράτε να κάνετε ακόμη στη ζωή σας και δεν το έχετε καταφέρει;
Πιστεύω ότι ήμουν αρκετά τυχερός και να δοκιμάσω πολλά πράγματα στην ζωή μου. Πέταξα, καταδύθηκα, οδήγησα γρήγορα οχήματα, ταξίδεψα, έστησα μια αρκετά πετυχημένη επιχείρηση, πιστεύω ότι ανάθρεψα σωστά τα παιδιά μου (η μεγαλύτερη και ωραιότερη περιπέτεια της ζωής μου), αγάπησα και αγαπήθηκα, έ, αν υπάρχουν ακόμη ανολοκλήρωτες μερικές επιθυμίες, αφήστε τις να παραμείνουν αφανείς και υπόσχομαι να σας τις εξομολογηθώ όταν τις επιτύχω.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλίο;
Τώρα είναι σαν να μου ζητάτε να ξεχωρίσω από τους φίλους μου έναν ως πιο αγαπημένο και αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να κάνω. Υπάρχουν, πάντως, αρκετά βιβλία που η θεματολογία ή/και ο τρόπος γραφής μου αρέσουν όπως υπάρχουν και αναγνώσματα που έχω απορρίψει διότι δεν μου ταίριαζαν.
Τι φοβάστε και τι κάνετε για να ξεπεράσετε τους φόβους σας;
Η ζωή του αεροπόρου σε εξοικειώνει με τον υπέρτατο φόβο, αυτόν του θανάτου. Για τους υπόλοιπους φόβους η μόνη θεραπεία για να τους ξεπεράσεις είναι να τους τολμήσεις.
Γιάννης Καφάτος
Leave a Reply