Σε μια κοινωνία άκρως καταναλωτική, τα ερεθίσματα που λαμβάνει ένας έφηβος από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις -διαφόρων ειδών- κονσόλες παιχνιδιών αποτελούν μία πραγματικότητα. Μέσα σε αυτή την αλληλεπίδραση, έρχεται να προστεθεί και το βιβλίο, η θέση, ωστόσο, του οποίου τάσσεται κατακόρυφα προς το τέλος στην λίστα επιλογής από τους εφήβους.

            Αναλυτικότερα, ένα πρώτο δείγμα απαξίωσης του βιβλίου από τους εφήβους αποτελεί η πτώση στις πωλήσεις του, στοιχείο που κάνει έντονα την εμφάνισή του στα ποσοστά που εκδίδουν τα βιβλιοπωλεία ετησίως, αλλά και στα λουκέτα που μπαίνουν σε πολλές μικρές -και ασφαλώς οικογενειακές- επιχειρήσεις που ασχολούνται με την πώληση του είδους αυτού.
Οι λάτρεις του βιβλίου βλέπουν συνεχώς θλιμμένοι την παύση λειτουργίας των μικρών αυτών ναών γνώσης και με ανεπαίσθητη την κίνηση του κεφαλιού σκέφτονται δικαιολογημένα τις συνέπειες που μπορεί να επέλθουν. Μάλιστα, σε μερικές παθιασμένες περιπτώσεις αναγνωστών υπάρχουν και τα διαρκή ερωτήματα «Μα, πώς είναι δυνατόν οι άνθρωποι να μην διαβάζουν; Πώς γίνεται να μην τους αρέσει η συνήθεια της αλλαγής σελίδας, του σκληρού εξωφύλλου, της προσδοκώμενης γνώσης;».
Ουσιαστικά, οι έφηβοι εμφανίζουν μία γενικότερη απαξίωση προς το βιβλίο, διότι το συνδέουν συνεχώς με την υποχρέωση τους και την υπευθυνότητα που οφείλουν να δείξουν απέναντι στο σχολικό πρόγραμμα. Ίσως, κάπου εδώ να θυσιάζεται και η θέληση για διάβασμα στα επαναλαμβανόμενα λόγια μίας μητέρας -«Διάβασες; Τελείωσες τα μαθήματά σου; Κάτσε, διάβασε!»-. 

            Η απάντηση στην αδιαφορία προς το βιβλίο έρχεται μέσα από τις όλο και αυξανόμενες πωλήσεις ηλεκτρονικών ειδών, όπως ηλεκτρονικοί υπολογιστές, tablets, κινητά τηλέφωνα. Η τεχνολογία τείνει να κατακλύσει τον κόσμο των εφήβων με ανοδική τάση και με τρομακτικούς ρυθμούς, μία αντίληψη που κυριαρχεί συνεχόμενα στις συζητήσεις των γονέων και στις απελπισμένες προσπάθειές τους τόσο να μελετήσουν τα παιδιά τους τα ενδοσχολικά μαθήματα όσο και να υποδείξουν το ανάλογο ενδιαφέρον στην επιπρόσθετη μελέτη εξωσχολικού υλικού.
Ατέρμονες συζητήσεις, τσακωμοί και εντάσεις σε μία προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα γενεών ή να συμβιβαστούν και οι δύο πλευρές με τις εξελίξεις.
Εν έτει 2016, είναι απολύτως λογικό να δέχονται επιθέσεις οι νέοι από τα εξελιγμένα γραφικά, την αύξηση χαράς και αδρεναλίνης μέσα από ένα game, την συναδελφικότητα στη νίκη, την 24ωρη επικοινωνία δια μέσου των κοινωνικών δικτύων. Άλλωστε, είναι η γενιά που δεν έμαθε να τρέχει ανέμελη στο δρόμο παίζοντας, αλλά που έμαθε να κλείνεται σε τέσσερεις τοίχους, προσπαθώντας να νικήσει το τέρας της ανίας.  

            Η λύση, εάν επιθυμούμε να είναι ουσιαστική, δεν θα πρέπει να διεκδικηθεί μόνο μέσα από ένα συμβιβασμό, αλλά μέσα από την συνεχή ενασχόληση των γονέων με τα παιδιά τους. Εάν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να χάνουν άπλετο χρόνο με την τεχνολογία, οφείλουμε να τους δείξουμε την χαρά της δημιουργίας και της ξεγνοιασιάς μέσα από ένα ταξίδι στη φύση, μέσα από μία επίσκεψη σε έναν αρχαιολογικό χώρο ή σε μία αίθουσα μοντέρνας τέχνης.
Μπορούμε από μικρή ηλικία να τους διαβάζουμε αποσπάσματα από βιβλία, να αφήνουμε ελεύθερη την φαντασία τους, ν’ ακουμπάμε στο κομοδίνο τους ένα βιβλίο. Μπορούμε εμείς οι ίδιοι να γίνουμε ζωντανά παραδείγματα διαβάζοντας και χαλαρώνοντας με ένα βιβλίο, υποδεικνύοντας ότι και αυτή είναι μία ποιοτική μορφή ξεκούρασης.

            Ας αφεθούμε εν τέλει σκεπτόμενοι τα λόγια του Marcel Proust «Στην πραγματικότητα, κάθε αναγνώστης -καθώς διαβάζει- είναι αναγνώστης του ίδιου του  του εαυτού».    

 

Mπιτζανάκη Νεφέλη                                                                                    

Υπεύθυνη φιλολογικών μαθημάτων Γυμνασίου

του Ομίλου ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ