28/03/2024

«WHEN THEY SEE US», μια συγκλονιστική σειρά του Netflix

WHEN THEY

” ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ: Κύριε Δικαστά, αυτός είναι ο άνθρωπος που δολοφόνησε την Μπάρμπερτσιε.

ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Στην αγχόνη. Πως το έκανε;

ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ: Την έκοψε κομματάκια και την πάστωσε.

ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Διέπραξε μέγα έγκλημα. Στην αγχόνη.

ΛΟΤΑΡΙΟ: Κύριε Δικαστά, δεν σκότωσα εγώ την Μπάρμπετσιε! Εγώ την τάισα, την έντυσα, τη νοιάστηκα. Υπάρχουν μάρτυρες που μπορούν να καταθέσουν ότι είμαι καλός άνθρωπος, όχι δολοφόνος.

ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Θα απαγχονισθείς! Χειροτερεύεις ακόμη περισσότερο τη θέση σου με την αλαζονεία σου. Δεν αρμόζει σε κατηγορούμενο να αυτοαποκαλείται καλός άνθρωπος.

ΛΟΤΑΡΙΟ: Μα, κύριε δικαστά, υπάρχουν μάρτυρες που θα το επιβεβαιώσουν. Και αφού κατηγορούμαι για δολοφονία…

ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Θα απαγχονισθείς! Έκοψες την Μπάρμπετσιε κομμάτια, την πάστωσες και, επιπλέον, είσαι και ευχαριστημένος, με τον εαυτό σου…τρία ειδεχθή εγκλήματα! Ποια είστε, κυρία μου;

ΓΥΝΑΙΚΑ: Είμαι η Μπάρμπετσιε.

ΛΟΤΑΡΙΟ: Δόξα τω Θεώ! Κύριε Δικαστά, βλέπετε ότι δεν την σκότωσα!

ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Χμμμ… μάλιστα…λοιπόν! Αλλά το πάστωμα;

ΜΠΑΡΜΠΕΤΣΙΕ: Όχι, κύριε Δικαστά, δεν με πάστωσε. Αντιθέτως, ήταν πολύ καλός μαζί μου. Είναι ένας πραγματικά ηθικός άνθρωπος!

ΛΟΤΑΡΙΟ: Ακούτε, κύριε δικαστά, λέει ότι είμαι καλός άνθρωπς.

ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Χμμμ…το τρίτο έγκλημα παραμένει. Πάρτε αυτόν τον άνθρωπο. Στην αγχόνη. Είναι ένοχος αλαζονείας.”

Multatui “Μαξ Χάβελααρ ή Οι δημοπρασίες καφέ της Ολλανδικής Εμπορικής εταιρείας” (Εκδ. Αιώρα) – μυθιστόρημα του 1860.

Οι δικαστικές πλάνες, δεν είναι κάτι καινούργιο, συνέβαινε και συμβαίνει ανά τους αιώνες, είναι κάτι που δεν εντυπωσιάζει κανέναν πια, το δεχόμαστε όλοι με σκεπτικισμό και χάνεται μέσα στην ροή των καθημερινών γεγονότων. Τα γεγονότα του 1989 στη Νέα Υόρκη, με τους “Πέντε του Σέντραλ Παρκ” (“The Central Park Five”), ήταν μάλλον άγνωστα στον περισσότερο κόσμο εκτός Αμερικής. Ο ελληνικός τύπος, δεν πιστεύω ότι πολυασχολήθηκε – άλλο ένα περιστατικό που συνέβαινε στην Αμερικανική μεγαλούπολη – εξάλλου ο Αμερικάνικος τύπος της εποχής, είχε πάρει σαφή θέση, αντιγράφοντας τα δελτία τύπου της τοπικής αστυνομίας.

WHEN THEY

Η έξοχη τηλεοπτική σειρά του Netflix τεσσάρων επεισοδίων, με τίτλο “When they see us”, που προβάλλεται από την άνοιξη αυτού του χρόνου, αναπαριστά με (ομολογουμένως) άψογο τρόπο, μια από τις μεγαλύτερες (και πιο εξόφθαλμες) δικαστικές και κοινωνικές αδικίες που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια.

Τα γεγονότα για όσους δεν τα γνωρίζουν ή δεν τα θυμούνται, έγιναν ως εξής: Μια νύχτα του Απριλίου, του 1989, η 28άχρονη σύμβουλος επενδύσεων σε μια τράπεζα, Τρίσα Μέιλι, που είχε βγει για το καθημερινό της τζόγκινγκ στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης, ξυλοκοπήθηκε και βιάστηκε. Το ίδιο βράδυ, μια μεγάλη ομάδων μαύρων (30 με 40 άτομα) μπήκαν από την μεριά του Χάρλεμ στο πάρκο, κάνοντας φασαρία, φωνάζοντας και πειράζοντας τον κόσμο που τύχαινε να περνάει από το σημείο εκείνο (ποδηλάτες και τζόγκερς κυρίως) – οι αστυνομικές αναφορές χρησιμοποίησαν το όρο “wilding” (“ξεσαλώνανε”). Σύντομα έφτασε η αστυνομία για να διαλύσει “το πάρτι”, χτυπώντας όπου βρει, βάζοντας και στις κλούβες μερικούς. Ανάμεσά τους και τέσσερις νεαροί που έτυχε να παρακολουθούν τον χαμό που γινόταν αφού ήταν κοντά στα σπίτια τους, κυριολεκτικά σε λάθος τόπο και χρόνο. Ήταν αγόρια στην εφηβεία τους, 14 και 15 ετών που μόλις έγινε γνωστό ότι μια νεαρή, λευκή γυναίκα βρίσκεται κακοποιημένη και σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο, χαροπαλεύοντας για τη ζωή της, βρέθηκαν να ανακρίνονται από το τοπικό αστυνομικό τμήμα, ως οι πιο βολικοί και “εύκολοι” στόχοι. Η αστυνομία έπρεπε πάση θυσία να βρει ενόχους για το συμβάν, ένα από τα πολλά που έγιναν εκείνο το διάστημα στους δρόμους και στα πάρκα της Νέας Υόρκης, επιτείνοντας το κλίμα δυσαρέσκειας των κατοίκων προς το πρόσωπο του δημάρχου.

Οι ανακρίσεις ήταν πιεστικές, τα τέσσερα αγόρια δεν είχαν ιδέα για το έγκλημα που είχε διαπραχθεί, και οι αστυνομικοί, υπό την καθοδήγηση της επικεφαλής της μονάδας σεξουαλικών εγκλημάτων του Μανχάταν Linda Fairstein (εξαιρετική ερμηνεία – θέλεις να της πετάξεις ότι υπάρχει στο τραπέζι – από την Felicity Huffman), καταστρατηγώντας κάθε κανόνα, απομόνωσαν το καθένα από τα τέσσερα αγόρια, λέγοντας τους, ότι αν συνεργαστούν και δώσουν ονόματα των ενόχων, θα φύγουν αμέσως από εκεί. Κρατώντας τους για ατελείωτες ώρες, νηστικούς και ξάγρυπνους, απομονώνοντάς τους από γονείς (με κάθε τρόπο), κατάφεραν, τρομοκρατώντας τους και απειλώντας τους, να τους κάνουν να κατηγορήσουν ο ένας τον άλλον. Για να “δέσουν” το αφήγημα ακόμα περισσότερο, συνέλαβαν και άλλον έναν έφηβο, που μόλις είχε συμπληρώσει τα 16 και ο οποίος είχε συνοδεύσει στο τμήμα τον κολλητό του – που είχε κατηγορηθεί κι αυτός, κάνοντάς τον να ομολογήσει συμμετοχή, μετά από μερικές σφαλιάρες.

Οι γονείς κάλεσαν δικηγόρους, όταν είδαν τα παιδιά τους, να βγαίνουν από το αστυνομικό τμήμα με χειροπέδες. Τα ΜΜΕ είχαν οργιάσει, και ο Ντόναλντ Τραμπ, πλήρωσε 85.000 δολλάρια για μια ολοσέλιδη διαφημιστική καταχώρηση στις εφημερίδες, απαιτώντας την επαναφορά της θανατικής ποινής για εγκλήματα τέτοιου είδους. Όλα ήταν άψογα σχεδιασμένα μετά, ο δικαστής δεν ήταν κάποιος τυχαίος, αλλά εκείνος που καταδίκαζε πάντα ότι του υποδείκνυαν οι αστυνομικές αρχές, η κατήγορος Elisabeth Lenderer (ωραία ερμηνεία από την Βέρα Φαρμίγκα), μπορεί να μην είχε πειστεί αλλά “έπρεπε” να συγκροτήσει και να υπερασπιστεί το έωλο κατηγορητήριο. Τα στοιχεία δεν ήταν αρκετά για να καταδικάσουν τα αγόρια, σωματικά υγρά που βρέθηκαν σε μια κάλτσα πεταμένη λίγο πιο εκεί από το σώμα της κοπέλας, ανήκαν σε κάποιον άγνωστο, ούτε καν δακτυλικά αποτυπώματα δεν υπήρχαν, ενώ η κατάθεση της Μέιλι, που είχε συνέλθει από το κώμα, δεν μπορούσε να βοηθήσει, αφού είχε πάθει black-out από το σοκ και δεν θυμόταν τίποτα από την σκηνή του βιασμού (ακόμα και μέχρι σήμερα, δεν θυμάται, παρότι η υγεία της έχει αποκατασταθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό). Παρ’ όλα αυτά, παρά τις προσπάθειες των δικηγόρων τους, οι ένορκοι αποφάσισαν την καταδίκη των πέντε νέων. Οι ποινές ήταν πολυετείς φυλακίσεις σε αναμορφωτήρια αφού οι τέσσερις ήταν ανήλικοι, στην δε περίπτωση του πέμπτου που ήταν πάνω από 16 ετών, εγκλεισμός σε κανονική φυλακή.

Τα πέντε παιδιά φυλακίστηκαν για πολλά χρόνια, όταν βγήκαν αντιμετώπισαν πολλές δυσκολίες προσαρμογής, οι δουλειές που αναγκάστηκαν να κάνουν ήταν χειρωνακτικές και εφήμερες, οι οικογένειες είχαν διαλυθεί ή αντιμετώπιζαν τεράστιες δυσκολίες. Το 2002 μετά την ομολογία του ενόχου, που ήταν ήδη καταδικασμένος για παρόμοια εγκλήματα που είχε διαπράξει αργότερα, η εισαγγελία της Νέας Υόρκης, άνοιξε ξανά την υπόθεση και ελευθέρωσε τον πέμπτο νέο (οι άλλοι τέσσερις είχαν εκτίσει μικρότερες ποινές και είχαν αποφυλακισθεί ήδη). Μετά από αρκετά χρόνια (το 2014), η πολιτεία της Νέας Υόρκης υποχρεώθηκε να καταβάλλει αποζημιώσεις ύψους 41 εκατομμυρίων δολλαρίων συνολικά στους ανθρώπους αυτούς, που βέβαια είχε διαλυθεί η ζωή τους και οι ψυχολογικές βλάβες τους, ήταν ανεπούλωτες.

Η σειρά σκηνοθετημένη από την αφροαμερικανίδα Ava DuVernay (που είχε σκηνοθετήσει και το βραβευμένο “Σέλμα”), με παραγωγούς αρκετούς διάσημους του θεάματος, όπως η Όπρα Γουίνφρι και ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, εντυπωσιάζει με την δομή και την ατμόσφαιρά της, όπως και με την ψυχραιμία που καταγράφει τα γεγονότα. Στο πρώτο επεισόδιο, παρακολουθούμε τα γεγονότα της μοιραίας ημέρας και τις ανακρίσεις. Στο δεύτερο επεισόδιο, την δίκη (αποθέωση του παραλογισμού) και τις καταδίκες. Στο τρίτο επεισόδιο, μεταφερόμαστε την δεκαετία του ’90 όταν απελευθερώνονται οι τέσσερις νεαροί, τις προσπάθειες ενσωμάτωσής τους στην κοινωνία και τις δυσκολίες προσαρμογής. Στο τέταρτο και συνταρακτικότερο, τελευταίο επεισόδιο, παρακολουθούμε την φυλάκιση του πέμπτου κατηγορούμενου, του Korey Wise, του μόνου που πήγε σε φυλακές ενηλίκων, την επιβίωσή του, και την αποφυλάκισή του, το 2002 όταν αποκαλύφθηκε ο πραγματικός ένοχος της όλης ιστορίας.

Η σειρά προκαλεί συναισθήματα οργής (κυρίως) και συγκίνησης. Στην αρχή, αρνείσαι να πιστέψεις αυτά που βλέπεις, μετά, ακολουθεί ο θυμός, η αγανάκτηση. Σε κάποια σημεία των οικογενειακών στιγμών, η συγκίνηση έρχεται αυθόρμητα, και το τέλος (παρότι γνωρίζουμε την κατάληξη της ιστορίας) είναι λυτρωτικό. Βεβαίως τα γεγονότα αναπαριστούνται από την πλευρά των θυμάτων της ιστορίας αυτής, των “5 του Σέντραλ Παρκ” (που στην πραγματικότητα είναι 4+1), και το μεγάλο θύμα της ιστορίας, η βιασθείσα Τρίσα Μέιλι, περνάει σε δεύτερο πλάνο, ίσως το μοναδικό μειονέκτημα της εκπληκτικής αυτής σειράς.

WHEN THEY

Οι ερμηνείες των άγνωστων νεαρών, που εν πολλοίς πρωταγωνιστούν στη σειρά, είναι εκπληκτικές, ενώ την παράσταση κλέβει ο (άγνωστός μου ηθοποιός – είχε έναν κομβικό ρόλο στο Moonlight), Jharell Jerome, ερμηνεύοντας τον 16χρονο (όταν συνέβη το δραματικό γεγονός) Corey Wise και τον ίδιο σε μεγαλύτερη ηλικία, καθώς ανδρώνεται μέσα στις φυλακές – ολόκληρο το τέταρτο επεισόδιο είναι στις πλάτες του, κατορθώνοντας μια από τις συγκλονιστικότερες ερμηνείες της χρονιάς.

Το “When they see us”, εκτός από την τηλεοπτική απόλαυση (οκ, ευφημισμός αλλά δεν μπορώ να το περιγράψω αλλιώς), προσφέρει υλικό για πολύ προβληματισμό πάνω σε θέματα ρατσισμού (δεν ήταν τυχαίο που οι κατηγορούμενοι ήταν μαύροι), σε θέματα δικαιοσύνης (η ευκολία στην κατασκευή ενόχων, το δικαστικό σύστημα όπου οι ένορκοι αποφασίζουν όπως θέλουν άσχετα με τα στοιχεία), στην επιρροή των μέσων μαζικής ενημέρωσης, στην δομή της κοινωνίας στο σύνολό της. Οι λεπτομέρειες πάνω στις οικογενειακές ιστορίες του καθενός από τα πέντε παιδιά, είναι τόσο συνταρακτικές που θα μπορούσαν να αποτελέσουν υλικό για ταινίες ή σειρές από μόνες τους. Το υλικό είναι τόσο πολύ και τόσο δυνατό, που αποτελεί σκηνοθετικό επίτευγμα και σεναριακό μάθημα, πως χώρεσε σε περίπου 5 τηλεοπτικές ώρες και μόλις 4 επεισόδια. Είναι μια σειρά πραγματικό κόσμημα, που προάγει το τηλεοπτικό (και άρα οικιακό) θέαμα, αφυπνίζοντας συνειδήσεις και προσφέροντας έργο.

https://youtu.be/u3F9n_smGWY

Άγης Αθανασιάδης


mm
About Αγης Αθανασιάδης 107 Articles
Ο Άγης Αθανασιάδης, είναι συνιδιοκτήτης του βιβλιοπωλείου/καφέ Booktalks στο Π.Φάληρο. Βιβλιομανής σε σημείο ψυχασθένειας, διατηρεί το βιβλιοφιλικό blog Librofilo (www.librofilo.blogspot.gr) και δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή του χωρίς την ανάγνωση λογοτεχνίας που (μαζί με τον κινηματογράφο), αποτελεί το μεγαλύτερό του πάθος.

1 Trackbacks & Pingbacks

  1. Ο Άσωτος (Κορονο)ϊός ή Η non playlist της επικαιρότητας #54 - viewtag.gr

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*