Ο σχολικός εκφοβισμός, ο οποίος διεθνώς επιστημονικά είναι γνωστός με τον όρο bullying, είναι η εσκεμμένη επαναλαμβανόμενη άσκηση βίας στο σχολικό περιβάλλον. Ανέκαθεν υπήρχε αυτό το φαινόμενο ανάμεσα στους μαθητές αλλά πλέον έχει λάβει τις διαστάσεις μάστιγας. Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μια κινητοποίηση στα σχολεία με την παρέμβαση ειδικών και την ενημέρωση γονέων και εκπαιδευτικών ώστε να εκλείψει το φαινόμενο. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε ως γονείς είναι να διδάξουμε στα παιδιά μας την έννοια της αλληλεγγύης. Το αντίδοτο στον σχολικό εκφοβισμό είναι η καλλιέργεια της αλληλεγγύης. Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς είναι μια καλή ευκαιρία να μιλήσουμε στα παιδιά μας για την αναγκαιότητα και τη σπουδαιότητα της αλληλεγγύης.
Τι είναι η αλληλεγγύη;
Η αλληλεγγύη είναι το αίσθημα συμπαράστασης μεταξύ ατόμων που τους συνδέουν κοινοί στόχοι. Η αλληλεγγύη δεν είναι μια στεγνή προσφορά του έχοντος προς τον μη έχων. Είναι η δέσμευση για κοινή δράση, συλλογικότητα και αλληλοβοήθεια. Αν συνειδητοποιήσουμε ότι μας συνδέουν κοινοί στόχοι αναπτύσσεται αυτόματα ένα αίσθημα ενότητας και συμπάθειας.
Πώς μεταλαμπαδεύουμε τη γνώση της αλληλεγγύης στα παιδιά μας;
Ο τρόπος να διδάξουμε τα παιδιά μας την αλληλεγγύη είναι καλλιεργώντας το αίσθημα της συλλογικότητας και ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή τους. Τα παιδιά είναι οι δικοί μας μιμητές. Εάν εμείς συμβιώνουμε με τους συνανθρώπους μας με σεβασμό στο συλλογικό καλό , μαθαίνουν και αυτά να σέβονται και να βοηθούν. Δεν επικεντρωνόμαστε μόνο στη στείρα μελέτη των μαθημάτων τους, αλλά τους διδάσκουμε αρχές και αξίες που θα διευκολύνουν την ομαλή συμβίωση με τους συμμαθητές τους. Στη συνέχεια ενισχύουμε με θετικές δηλώσεις την καλή αυτοεικόνα του παιδιού μας χωρίς να είμαστε κριτικοί και παρεμβατικοί. Ένας υποστηρικτικός γονιός σαφώς βοηθάει το παιδί του ν’ αναπτύξει την αυτοπεποίθησή του. Το όριο εδώ είναι να μην ενισχύσουμε την έπαρση του παιδιού παρασυρόμενοι από δικά μας κενά. Ένα παιδί με υγιή αυτοπεποίθηση ζει μια ισορροπημένη μαθητική ζωή ανάμεσα στα θέλω του, στους στόχους του και στα τελικά επιτεύγματά του. Έτσι συμβάλλουμε στην ενίσχυση υγιούς αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης. Ως ενήλικα άτομα έχουμε ένα συγκεκριμένο σύστημα αξιών, το οποίο πρέπει εμείς ως γονείς να υποστηρίζουμε με όλο μας το είναι. Διδάσκουμε τα παιδιά μας περισσότερο με την παραδειγματική μας καθημερινότητα, παρά με στείρες νουθεσίες . Με αυτό τον τρόπο ο μαθητής εκπαιδεύεται να είναι αλληλέγγυος και όχι επιθετικός.
Πώς μπορούν να εκλείψουν τα φαινόμενα του σχολικού εκφοβισμού;
Τα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού μπορούν να εκλείψουν όταν βάλουμε την αλληλεγγύη στην καθημερινότητά μας. Τα παιδιά μας καθημερινά βομβαρδίζονται από διφορούμενα μηνύματα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα οποία πλέον η πρόσβασή τους με τα κινητά τους τηλέφωνα είναι πολύ εύκολη. Βιώνουν την αγωνία του κόσμου των μεγάλων χωρίς όμως να μπορούν να την κατανοήσουν πλήρως. Είναι λοιπόν εύλογο να μη χρησιμοποιούμε βαριές φράσεις όταν καλούμαστε να τα κρίνουμε. Καλό θα ήταν να μην τα κρίνουμε γενικά ούτε θετικά ούτε αρνητικά. Να αποφεύγουμε τις συγκρίσεις! Να ενισχύουμε την επιθυμητή συμπεριφορά και να αποθαρρύνουμε αντίστοιχα τη μη επιθυμητή. Να τα διδάξουμε την έννοια της διαφορετικότητας. Επειδή όμως, αυτό είναι πολλές φορές δύσκολο, θα ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικό να αποφεύγουμε τις ταμπέλες και γενικά αρνητικούς χαρακτηρισμούς. Ο γονιός και ο δάσκαλος διδάσκουν το παιδί μέσα από βιωματική εμπειρία τον τρόπο για να αποκτήσει υγιή αυτοπεποίθηση ενισχύοντας τη συλλογικότητα και τον κοινό στόχο μέσα από ομαδικές εργασίες και δραστηριότητες. Η εμπειρία αυτή τυπώνεται καλύτερα στο μυαλό του παιδιού και δεν μένουν τα λόγια των μεγάλων μόνο ως ενοχλητικές νουθεσίες.
Ενόψει της έναρξης μιας νέας σχολικής χρονιάς ας επικεντρωθούμε στην ψυχική αγωγή και την κοινωνική μόρφωση των μαθητών πέρα από τη στείρα διδασκαλία και τη μελέτη των μαθημάτων τους. Η μονόπλευρη εκπαίδευση συμβάλλει στα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού. Είναι ευθύνη ΟΛΩΝ μας το σχολείο να είναι περιβάλλον χαράς για ΟΛΟΥΣ!
Ασημίνα Καραμαλέγκου, Σύμβουλος ψυχικής υγείας
Facebook/Ασημίνα Καραμαλέγκου
