Ο θυμός είναι μια συναισθηματική κατάσταση που έχει διαβαθμίσεις από τον ήπιο εκνευρισμό μέχρι την έντονη οργή.
Συνοδεύεται από βιολογικές αντιδράσεις όπως ταχυκαρδία κι αύξηση αρτηριακής πίεσης.
Προκαλείται από εξωγενείς και από ενδογενείς παράγοντες. Εξωγενείς παράγοντες είναι μια προσβλητική συμπεριφορά, μια προσδοκία που διαψεύστηκε, μια αδικία που διαπράχθηκε εις βάρος μας. Ενδογενείς παράγοντες είναι ένα τραυματικό επεισόδιο που δεν επεξεργάστηκε και το άτομο αδυνατεί να το διαχειριστεί. Συνήθως εκφράζουμε τον θυμό μας με επιθετική συμπεριφορά, κυρίως όταν είμαστε σε αμυντική κατάσταση. Πολλές φορές για να διαφυλάξουμε τον εαυτό μας και τους άλλους επιλέγουμε να μην εκφράσουμε τον θυμό μας αλλά να τον καταστείλουμε και να τον κατευνάσουμε. Αυτή η λύση στρέφει τον θυμό προς τα εμάς με κίνδυνο να υποφέρουμε από υπέρταση, πολύ κακή διάθεση ή ακόμη και κατάθλιψη. Όλοι μας έχουμε βιώσει έντονο θυμό κάποια στιγμή της ζωής μας και μάλιστα σε σημείο να έχουμε βγει εκτός εαυτού. Είναι μια φυσιολογική κατάσταση όταν είναι στα όρια της ανεκτής συμπεριφοράς και η διαχείρισή του είναι μείζονος σημασίας.
Πώς μπορεί να επιτευχθεί η διαχείριση του θυμού;
Χρησιμοποιούμε τεχνικές χαλάρωσης που βοηθούν το άτομο να αποφορτίσει την έντασή του. Υπάρχουν αποτελεσματικές τεχνικές που ο ειδικός εφαρμόζει ανάλογα με την περίσταση. Αυτό βέβαια ισχύει όταν το άτομο ζητάει βοήθεια για συγκεκριμένο επεισόδιο που του προκάλεσε θυμό.
Εάν δεν υπάρχει συγκεκριμένο επεισόδιο και το άτομο επιλέγει τον θυμό ως το γνώριμό του συναίσθημα ελέγχουμε τις δυσλειτουργικές πεποιθήσεις, που έχει για την αδικία, την προσβολή, την προσδοκία συγκεκριμένων πραγμάτων από άλλους.
Εντοπίζοντας τις αρνητικές πυρηνικές πεποιθήσεις καταφέρνουμε να κάνουμε το άτομο να αναγνωρίσει τα πιστεύω που τον μπλοκάρουν και να τα αντικαταστήσει με νέα λειτουργικά.
Έτσι αντί να θυμώνει και συνεπώς να πανικοβάλλεται ή να θλίβεται μαθαίνει να διαχειρίζεται τις αρνητικές του σκέψεις υπό νέο πλέον πρίσμα και προλαμβάνει δυσάρεστες καταστάσεις, όπως οι κρίσεις πανικού και η κατάθλιψη.
Ο θυμός είναι συναίσθημα και η επιθετικότητα είναι συμπεριφορά. Η διαχείριση θυμού συνδέεται με τον τύπο συμπεριφοράς που επιλέγουμε να υιοθετήσουμε. Υπάρχουν τρεις τύποι συμπεριφοράς: η επιθετική, η παθητική και η διεκδικητική.
Στην επιθετική συμπεριφορά το άτομο δεν ενδιαφέρεται για τα δικαιώματα των άλλων και είναι επικεντρωμένο στην υπεράσπιση των δικών του. Στην παθητική συμπεριφορά το άτομο υπερασπίζεται τα δικαιώματα των άλλων και όχι τα δικά του και στην επιμονή του να ευχαριστεί τους άλλους δεν λέει «όχι» υποχωρώντας συνήθως εις βάρος του ίδιου του εαυτού. Στην παθητική συμπεριφορά το άτομο θυματοποιείται και νιώθει τελικά οίκτο για τον εαυτό του.
Τέλος, στη διεκδικητική συμπεριφορά το άτομο νιώθει ίσος με τους άλλους και υπερασπίζεται με το ίδιο σθένος αμφότερα τα δικά του δικαιώματα και των άλλων. Στη διεκδικητική συμπεριφορά το άτομο συνδιαλέγεται με επιτυχία, έχει αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό και εκδηλώνει εκτίμηση και σεβασμό και στους άλλους.
Στο επόμενο άρθρο θα δούμε ποια είναι τα χαρακτηριστικά της μη διεκδικητικής συμπεριφοράς, πώς μπορεί το άτομο να την αναγνωρίσει και πώς μπορεί να εκπαιδευτεί στο να είναι διεκδικητικό στην καθημερινότητά του.
Ασημίνα Καραμαλέγκου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Life Coach
Leave a Reply