Έχουμε ήδη αναφέρει ότι οι τύποι που διακρίνονται οι γονείς από τους ειδικούς είναι οι εξής: ο αυταρχικός, ο ανεκτικός (επιτρεπτικός) – επιεικής, ο ανεκτικός (επιτρεπτικός) – αδιάφορος και ο δημοκρατικός (υποστηρικτικός).
Η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στους τύπους γονέα είναι τα όρια που βάζουμε στα παιδιά μας. Κάθε τύπος γονέα βάζει διαφορετικά όρια ή δε βάζει καθόλου όρια. Πολλές φορές οι ίδιοι άνθρωποι είναι διαφορετικός τύπος γονέα στα παιδιά του. Μπορεί στο πρώτο παιδί να εξαντλούμε την αυστηρότητά μας και στο δεύτερο να είμαστε επιτρεπτικοί. Αυτό εξαρτάται αφενός από την προσωπικότητα του κάθε παιδιού, αφετέρου από τις δικές μας προσδοκίες, ανοχές και αντοχές καθώς και τους μηχανισμούς που έχουμε αναπτύξει την πρώτη φορά που γίναμε γονείς.
Στο σημερινό άρθρο θα επικεντρωθούμε στην παγίδα που πέφτουν αρκετοί γονείς που έχουν χωρίσει και γίνονται ανεκτικοί. Υπάρχουν δύο περιπτώσεις: η μια περίπτωση είναι ο γονιός να είναι ανεκτικός-επιεικής και η άλλη να είναι ανεκτικός-αδιάφορος.
Ο ανεκτικός-επιεικής είναι εκείνος ο γονέας που ενδεχομένως νιώθει ενοχικά απέναντι στο παιδί του και ανταγωνιστικά απέναντι στον/στην πρώην σύζυγο, με αποτέλεσμα να εκφράζει την αγάπη του με μια υπερβάλλουσα ζεστασιά. Τα παιδιά των ενοχικών και ανταγωνιστικών γονιών εκμεταλλευόμενα, συνειδητά ή ασυνείδητα, την παρούσα συναισθηματική κατάσταση των γονιών τους γίνονται χειριστικά. Έχουν συνεχώς απαιτήσεις τις οποίες τις αντιλαμβάνονται συνήθως ως ανεκπλήρωτες. Έχουν αντιληφθεί τη διαδικασία του διαζυγίου ως απόρριψη. Πιστεύουν ότι ο ένας γονιός απέρριψε τον άλλον και κατ΄ επέκταση απέρριψαν και τα ίδια. Αντιγράφοντας τις συμπεριφορές των γονιών τους γίνονται και τα ίδια απορριπτικά και απαιτητικά. Δυσκολεύονται να καταλάβουν τι ακριβώς συνέβη ανάμεσα στους γονείς τους και ερμηνεύουν τις καταστάσεις με λανθασμένο τρόπο. Σε άλλες περιπτώσεις χρεώνονται την απόρριψη και στενοχωριούνται, ενώ σε άλλες θυμώνουν και γίνονται επιθετικά. Προφανώς, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική καθώς κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τις καταστάσεις με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Ο τρόπος με τον οποίο ο χωρισμός έγινε και ανακοινώθηκε στα παιδιά, οι λόγοι που οδήγησαν σε μια τέτοια απόφαση και ο τρόπος με τον οποίο έγινε η μετάβαση στη νέα κατάσταση παίζουν σημαντικό ρόλο στην όλη διαδικασία.
Ο ανεκτικός-επιεικής γονιός δυσκολεύεται να βάλει όρια και διαπραγματεύεται τους κανόνες. Συνήθως δεν επεμβαίνει στην οργάνωση του παιδιού ή έχει μικρές απαιτήσεις.
Τέλος, η ενοχικότητά του και η χαμηλή του αυτοεκτίμηση τον κάνουν να δυσκολεύεται να πει το απαραίτητο “όχι” που πρέπει σε πολλές περιπτώσεις να ακούνε τα παιδιά. Από την άλλη ο ανεκτικός-αδιάφορος γονέας δεν ασκεί έλεγχο στο παιδί του, όχι λόγω ενοχών μήπως και δεν γίνει αρεστός, αλλά λόγω του ότι δεν είναι στα άμεσα ενδιαφέροντά του η διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Θεωρεί ότι οι υποχρεώσεις του απέναντι στα παιδιά περιορίζονται στον οικονομικό τομέα. Απορρίπτει, αγνοεί και παραμελεί για τους δικούς του λόγους. Αντιλαμβάνεται την φροντίδα μονομερώς, στερεί από το παιδί την φυσική του παρουσία με το άλλοθι ότι θα πρέπει να εργάζεται λίγο παραπάνω λόγω των νέων συνθηκών.
Ο δημοκρατικός (υποστηρικτικός) γονιός έχει απαιτήσεις και συγχρόνως λαμβάνει σοβαρά υπόψιν τις ανάγκες του παιδιού. Ασκεί έλεγχο με ευελιξία και θέτει σταθερά και αδιαπραγμάτευτα όρια. Η επιβολή ορίων είναι δύσκολη διαδικασία, απαιτεί ενέργεια και ψυχικό κόστος.
Το να λέμε “όχι” με μέτρο είναι το δύσκολο γιατί μας βγάζει από τη ζώνη βολικότητας. Το να λέμε συνεχώς “όχι” μας μετατρέπει σε αυταρχικούς και απόλυτους γονείς, ενώ το να μην λέμε καθόλου ”όχι” σε επιεικείς και αδιάφορους.
Η επιλογή στάσης είναι στο χέρι του κάθε γονέα. Πάντα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης.
Ασημίνα Καραμαλέγκου – Σύμβουλος ψυχικής υγείας-Life Coach
EMAIL: [email protected]
Leave a Reply