19/03/2024

Ο θυμός και η διαχείρισή του

Ασημίνα Καραμαλέγκου, Σύμβουλος ψυχικής υγείας – Life Coach

Ο θυμός

Στα αρχαία ελληνικά η λέξη θυμός σήμαινε  ψυχή, ανάσα, ζωή.

Είναι από τις πιο ανθεκτικές λέξεις της γλώσσας μας καθώς δεν έχει μεταβληθεί ούτε η ορθογραφία της ούτε ο τονισμός της. Έχει αλλάξει όμως η σημασία της. Ο Όμηρος αφιέρωσε όλη την Ιλιάδα στη μένιδα (οργή) του Αχιλλέα. Μια λέξη με τόσες σημασίες κατέληξε να σημαίνει μόνο οργή. Υπάρχει ταύτιση της ψυχής με την οργή καθώς η οργή είναι μία από τις παρορμήσεις της ψυχής. Ο θυμός είναι μια συναισθηματική κατάσταση που έχει διαβαθμίσεις από έναν ήπιο εκνευρισμό μέχρι την έντονη οργή. Συνοδεύεται από βιολογικές αντιδράσεις όπως ταχυκαρδία, αύξηση αρτηριακής πίεσης και μπορεί να προκαλείται τόσο από εξωγενείς (μία προσβλητική συμπεριφορά στο πρόσωπό μας) όσο και από ενδογενείς παράγοντες (ένα τραυματικό επεισόδιο). Συνήθως εκφράζεται με επιθετική συμπεριφορά, κυρίως όταν είμαστε σε αμυντική κατάσταση. Πολλές φορές για να διαφυλάξουμε τον εαυτό μας και τους άλλους επιλέγουμε να μην εκφράσουμε τον θυμό μας αλλά να τον καταστείλουμε και να τον κατευνάσουμε. Αυτή η λύση στρέφει το θυμό προς τα εμάς με κίνδυνο να υποφέρουμε από υπέρταση, πολύ κακή διάθεση ή ακόμη και κατάθλιψη. Η επιθυμητή συμπεριφορά είναι να μετατρέψουμε το θυμό μας σε μια εποικοδομητική δυναμική συμπεριφορά για εμάς έτσι ώστε να μην πληγωθεί κανείς, ούτε εμείς ούτε ο άλλος. Κι όπως πολύ σοφά είπε ο Αριστοτέλης «Ο καθένας μπορεί να θυμώσει- αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να θυμώσει κανείς με το σωστό άτομο, στο σωστό βαθμό, τη σωστή στιγμή,  για τη σωστή αιτία και με το σωστό τρόπο- αυτό είναι δύσκολο».

            Όλοι μας έχουμε βιώσει έντονο θυμό κάποια στιγμή της ζωής μας και μάλιστα σε σημείο να έχουμε βγει εκτός εαυτού. Είναι μια φυσιολογική κατάσταση όταν είναι στα όρια της ανεκτής συμπεριφοράς και η διαχείριση του είναι μείζονος σημασίας. Πώς αλήθεια μπορεί να επιτευχθεί η σωστή διαχείριση του θυμού; Στο coaching χρησιμοποιούμε τεχνικές χαλάρωσης που βοηθούν το άτομο να αποφορτίσει την έντασή του. Υπάρχουν πολλές και πολύ αποτελεσματικές τεχνικές που ο έμπειρος coach εφαρμόζει ανάλογα με την περίσταση. Αυτό βέβαια ισχύει όταν έρχεται σε εμάς με συγκεκριμένο επεισόδιο που του προκάλεσε θυμό. Μια επίσης αποτελεσματική τεχνική είναι με τα κατάλληλα εργαλεία να του εκμαιεύσουμε τι ακριβώς είναι αυτό που τον έχει θυμώσει και να τον βοηθήσουμε να δει πίσω από το γεγονός. Με αυτόν τον τρόπο αφ’ ενός βοηθάμε το άτομο να ξεπεράσει το συγκεκριμένο επεισόδιο, αφ΄ετέρου του διδάσκουμε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά που θα τον εξυπηρετήσει στην εξέλιξή του.  Επιπρόσθετα, βοηθάμε το άτομο να εντοπίσει τι είναι ακριβώς αυτό που συνήθως τον θυμώνει. Αν βρει το σύνηθες αίτιο που τον ¨βγάζει από τα ρούχα του¨, τότε θα μπορεί ενδεχομένως και να το ελέγξει. Έχουμε πει επανειλημμένως ότι ο έλεγχος καταστάσεων και συναισθημάτων είναι ο διακαής πόθος του ατόμου κι ας μην είναι συνειδητός.  Όταν δεν τον έχει, αποσυντονίζεται κι έτσι είτε πανικοβάλλεται (κρίση πανικού), είτε θυμώνει, είτε θλίβεται (κατάθλιψη). Επομένως καταλαβαίνουμε ότι η σωστή διαχείριση θυμού είναι επιβεβλημένη ανάγκη καθώς προλαμβάνει και άλλες δυσάρεστες καταστάσεις, όπως οι κρίσεις πανικού και η κατάθλιψη.

            Τελικά είναι καλό να εκφράζουμε το θυμό μας και να μην τα κρατάμε μέσα μας; Μύθος ή πραγματικότητα; Στη θυμώδη κατάσταση τα πάντα είναι υπερβολικά. Σκέψεις, συναισθήματα, λέξεις όπως ¨ποτέ¨ ¨πάντοτε¨ ξεστομίζονται αβίαστα χωρίς δεύτερη σκέψη. Οι ειδικοί λένε ότι τρεις είναι οι βασικές διαδικασίες που ακολουθούμε με το θυμό: η έκφρασή του, η καταστολή και η ηρεμία. Στα περισσότερα πράγματα στη ζωή μας η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Έτσι κι εδώ η υγιής αντίδραση θα ήταν μια κατηγορηματική έκφραση του θυμού με φράσεις που δηλώνουν το συναίσθημά μας, αλλά δεν προσβάλλουν και προπάντων δεν γενικεύουν.  Τι θα κερδίσουμε αν θυμωμένοι προσβάλλουμε και πληγώσουμε τον άλλο; Τίποτα. Αίτιο και αποτέλεσμα θα παραμείνουν τα ίδια. Στην περίπτωση όμως που κατηγορηματικά  δηλώσουμε τι μας θύμωσε, αυτομάτως θέτουμε τα όρια μας και δείχνουμε σεβασμό και στον άλλον αλλά και στον εαυτό μας.  Με την καταστολή υπάρχει η επικινδυνότητα το άτομο να είναι μονίμως παθητικά θυμωμένο κι έτσι να γίνεται είρωνας, επικριτικός και επαναλαμβανόμενα κυνικός. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορεί ούτε να συνάψει αλλά ούτε να διατηρήσει καλές διαπροσωπικές σχέσεις. Τέλος, με την ηρεμία καταφέρνει το άτομο να ισορροπήσει ανάμεσα στην έκφραση και στην καταστολή. Με την ηρεμία επιτυγχάνει να έχει τον πλήρη και απόλυτο έλεγχο του εαυτού του και των αντιδράσεων του. Στα επίπεδα ηρεμίας καταφέρνουμε να φέρουμε το άτομο δουλεύοντας σε βάθος τις δυσλειτουργικές του πεποιθήσεις και βοηθώντας το να πορεύεται με τις αξίες που ουσιαστικά ελέγχει και υποστηρίζει.

            Ας μην ξεχνάμε ότι και ο θυμός είναι μια επιλογή. Από τη στιγμή που επιλέγω να θυμώσω θα πρέπει να έχω και τον πλήρη έλεγχο όλης της συναισθηματικής μου κατάστασης. Με τη βοήθεια ειδικού μαθαίνω πώς να διαχειρίζομαι τα ξεσπάσματά μου, τις συγκρούσεις μου και το χρόνο που θέλω να μείνω θυμωμένος.
Επιπρόσθετα, επιλέγω συνειδητά καταστάσεις και ανθρώπους που δεν θα με φέρουν σε αυτή τη θέση, κάνω ασκήσεις θυμού και χαλάρωσης ανάλογα με την περίπτωση και μαθαίνω να ζω σύμφωνα με τα θέλω μου και όχι τα πρέπει.
Μέσα από όλη αυτή τη διεργασία αποκτώ τη γνώση που θα με κάνει να ζήσω τη ζωή που επιθυμώ με ηρεμία και με όλη μου την ενέργεια να ξοδεύεται αποκλειστικά εποικοδομητικά! 

Ασημίνα Καραμαλέγκου, Σύμβουλος ψυχικής υγείας – Life Coach


mm
About Ασημίνα Καραμαλέγκου 109 Articles
Ασημίνα Καραμαλέγκου, 22 χρόνια μάνα του Αλέξανδρου και 18 χρόνια μάνα της Θεανώς, σπούδασα ψυχολογία με μεταπτυχιακό στις ψυχαναλυτικές μελέτες στο Kent της Αγγλίας και συνέχισα με το ταξίδι στην αυτογνωσία ολοκληρώνοντας τα προγράμματα Life Coaching και Certificate in Coaching στο Καποδιστριακό. Μότο μου «όπου βάζεις ψυχή κι αυθεντικότητα, πετυχαίνεις». Εργάζομαι με την ίδια ψυχή και στο μαγαζί μας και ως σύμβουλος ψυχικής υγείας – life coach.
Contact: Facebook

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*