Το σύνδρομο του Πήτερ Παν είναι ένα μοτίβο συμπεριφοράς που παρατηρείται στα άτομα που αρνούνται να μεγαλώσουν, να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να ανταπεξέλθουν σε ένα κοινωνικά αποδεκτό πρότυπο συμπεριφοράς για την ηλικία τους. Δεν είναι ψυχοπαθολογική κατάσταση και δεν συμπεριλαμβάνεται στις διαταραχές. Ωστόσο, είναι μια νοσηρή κατάσταση που δυσχεραίνει την καθημερινότητα του ατόμου αλλά και των οικείων του. Συνήθως εκδηλώνεται σε άτομα των οποίων οι γονείς υπήρξαν υπερπροστατευτικοί ή ανεκτικοί.
Για άλλη μια φορά συναντάμε τους τύπους γονέα που ευθύνονται για τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές των παιδιών τους. Ο υπερπροστατευτικός γονέας δεν έχει ενθαρρύνει το άτομο ή άθελά του το εμποδίζει να αναλάβει τις ευθύνες του όταν ενηλικιώνεται και ο ανεκτικός γονέας δυσκολεύεται να βάλει τα όριά του όσον αφορά στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του ενήλικου πλέον παιδιού του.
Το άτομο με το σύνδρομο Πήτερ Παν μένει καθηλωμένο στη ζώνη βολικότητας που του προσφέρεται συνήθως από το οικογενειακό του περιβάλλον και αρνείται να αναπτύξει δεξιότητες που θα τον εντάξουν στον ενήλικο πλέον κόσμο, με αποτέλεσμα να παραμένει εξαρτημένο είτε από τους γονείς του ή ακόμη και από τον/την σύντροφό του.
Ενώ το σύνδρομο μπορεί να εκδηλωθεί και στα δύο φύλα, έρευνες μας δείχνουν ότι περισσότερο οι άντρες παρά οι γυναίκες έχουν μια τέτοια συμπεριφορά. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι περισσότερο οι μητέρες εμποδίζουν την ενηλικίωση των γιων τους και στη συνέχεια έρχεται μια σύντροφος που παίρνει τον ρόλο της «μητέρας» μέσα στη σχέση.
Το άτομο με αυτό το σύνδρομο δεν αναλαμβάνει ευθύνες, δίνει υπερβολική σημασία στην εξωτερική του εμφάνιση, αλλάζει δουλειές με ευκολία καθώς καμμία δεν του ταιριάζει απόλυτα, δεν αντέχει την αρνητική κριτική, αλλάζει συντρόφους όταν η σχέση ωριμάσει κι απαιτεί κάποια δέσμευση.
Όπως και στην περίπτωση του νάρκισσου, ενώ το άτομο δείχνει πολύ σίγουρο για τον εαυτό του, ωστόσο έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση κι αισθάνεται τον φόβο της εγκατάλειψης και της μοναξιάς. Γι΄αυτό το λόγο έχει δυσκολία στο να συνάψει σχέσεις εγγύτητας και σχέσεις που απαιτούν ανάληψη ευθυνών και δέσμευσης.
Η επικινδυνότητα σε αυτές τις καταστάσεις είναι ότι βρίσκουν συνήθως μια «Γουέντι» που θα αναλάβει την επίλυση των προβλημάτων τους και την λήψη αποφάσεων σε καίρια ζητήματα. Δυστυχώς ούτε ο Πήτερ Παν ούτε η Γουέντι αντιλαμβάνονται ότι παίζουν αυτούς τους ρόλους καθώς αγνοούν το πρόβλημα. Έτσι συμβάλλουν στη διαιώνιση αυτής της ανάρμοστης συμπεριφοράς ο καθένας για τους δικούς του λόγους: ο Πήτερ Παν λόγω ανωριμότητας και η Γουέντι λόγω ικανότητας και σημαντικότητας.
Η Γουέντι μπορεί να είναι η μητέρα ή η σύντροφος. Ας προβληματιστούμε αν είμαστε μέλος μιας τέτοιας σχέσης και ας ζητήσουμε άμεσα βοήθεια από κάποιον ειδικό.
Ασημίνα Καραμαλέγκου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Life Coach
Leave a Reply