Η μονογονεϊκή οικογένεια γίνεται όλο και πιο κοινή μορφή οικογένειας και με την εξελικτική πορεία της κοινωνίας είναι πλέον πολύ πιο αποδεκτή. Μονογονεϊκή ορίζεται η οικογένεια με παιδί και έναν γονιό (μητέρα ή πατέρα) που έχει προκύψει είτε από ανάγκη είτε από επιλογή. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μονογονεϊκές οικογένειες είναι πολλές και ποικίλουν.
Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με την απόδοση του παιδιού στο σχολείο. Η πρόκληση αυτή σχετίζεται με τον τύπο γονεα και τα όρια που βάζει στο παιδί. Συνήθως οι μονογονείς εγκλωβίζονται σε δύο τύπους: η μια περίπτωση είναι ο γονιός να είναι ανεκτικός-επιεικής και η άλλη να είναι ανεκτικός-αδιάφορος.
Ο ανεκτικός-επιεικής είναι εκείνος ο γονέας που ενδεχομένως νιώθει ενοχικά απέναντι στο παιδί του και ανταγωνιστικά απέναντι στον/στην πρώην σύζυγο, με αποτέλεσμα να εκφράζει την αγάπη του με μια υπερβάλλουσα ζεστασιά. Τα παιδιά των ενοχικών και ανταγωνιστικών γονιών εκμεταλλευόμενα, συνειδητά ή ασυνείδητα, την παρούσα συναισθηματική κατάσταση των γονιών τους γίνονται χειριστικά. Έχουν συνεχώς απαιτήσεις τις οποίες τις αντιλαμβάνονται συνήθως ως ανεκπλήρωτες. Έχουν αντιληφθεί τη διαδικασία του διαζυγίου ως απόρριψη. Πιστεύουν ότι ο ένας γονιός απέρριψε τον άλλον και κατ΄επέκταση απέρριψαν και τα ίδια. Αντιγράφοντας τις συμπεριφορές των γονιών τους γίνονται και τα ίδια απορριπτικά και απαιτητικά. Δυσκολεύονται να καταλάβουν τι ακριβώς συνέβη ανάμεσα στους γονείς τους και ερμηνεύουν τις καταστάσεις με λανθασμένο τρόπο. Σε άλλες περιπτώσεις χρεώνονται την απόρριψη και στενοχωριούνται, ενώ σε άλλες θυμώνουν και γίνονται επιθετικά. Προφανώς, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική καθώς κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τις καταστάσεις με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Ο τρόπος με τον οποίο ο χωρισμός έγινε και ανακοινώθηκε στα παιδιά, οι λόγοι που οδήγησαν σε μια τέτοια απόφαση και ο τρόπος με τον οποίο έγινε η μετάβαση στη νέα κατάσταση παίζουν σημαντικό ρόλο στην όλη διαδικασία.
Ο ανεκτικός-επιεικής γονιός δυσκολεύεται να βάλει όρια και διαπραγματεύεται τους κανόνες. Συνήθως δεν επεμβαίνει στην οργάνωση του παιδιού ή έχει μικρές απαιτήσεις. Τέλος, η ενοχικότητά του και η χαμηλή του αυτοεκτίμηση τον κάνουν να δυσκολεύεται να πει το απαραίτητο “όχι” που πρέπει σε πολλές περιπτώσεις να ακούνε τα παιδιά.
Από την άλλη ο ανεκτικός-αδιάφορος γονέας δεν ασκεί έλεγχο στο παιδί του, όχι λόγω ενοχών μήπως και δεν γίνει αρεστός, αλλά λόγω του ότι δεν είναι στα άμεσα ενδιαφέροντά του η διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Θεωρεί ότι οι υποχρεώσεις του απέναντι στα παιδιά περιορίζονται στον οικονομικό τομέα. Απορρίπτει, αγνοεί και παραμελεί για τους δικούς του λόγους. Αντιλαμβάνεται την φροντίδα μονομερώς, στερεί από το παιδί την φυσική του παρουσία με το άλλοθι ότι θα πρέπει να εργάζεται λίγο παραπάνω λόγω των νέων συνθηκών.
Είναι σημαντικό να εκπαιδευτεί το παιδί να είναι όσο γίνεται περισσότερο αυτόνομο όσον αφορά στη μελέτη του στο σπίτι. Μια τέτοια εκπαίδευση συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του παιδιού. Το μαθαίνουμε πόσο χρόνο χρειάζεται να αφιερώσει, πόση προσοχή να δώσει και του δίνουμε κίνητρο να οργανωθεί. Συγκεκριμένα, του δίνουμε τον πρώτο καιρό τις βάσεις ώστε να μπορεί να κρίνει με ποιο μάθημα να ξεκινήσει, πού να εστιάσει την προσοχή του και με ποιο τρόπο να ιεραρχήσει τις υποχρεώσεις του. Σε αυτή τη διαδικασία που ουσιαστικά είναι παρότρυνση και παρακολούθηση είμαστε υποστηρικτικοί και δεκτικοί να καταλάβουμε με ποιο τρόπο μαθαίνει το παιδί μας.
Με γνώμονα το ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων του το ενθαρρύνουμε να οργανώσει τη μελέτη του ταξινομώντας τις εργασίες του ξεκινώντας από τα μαθήματα που έχουν απλή αντιγραφή, συνεχίζοντας με αυτά που απαιτούν συγκέντρωση για λύση γραμματικών ή μαθηματικών ασκήσεων και τελειώνοντας με αυτά που χρειάζονται αποστήθιση. Χωρίζουμε τη μελέτη σε τμήματα και ενθαρρύνουμε το παιδί να ολοκληρώνει κάθε τμήμα σε συγκεκριμένο χρόνο δίνοντάς του το κίνητρο ενός μικρού διαλείμματος. Η μελέτη στο σπίτι έχει μια προθεσμία. Ανάλογα με τους ρυθμούς του κάθε παιδιού τελειώνει σε έναν συγκεκριμένο χρόνο και έπειτα το παιδί μπαίνει και σε άλλους ρόλους εκτός από αυτόν του μαθητή.
Με αυτόν τον τρόπο μακροπρόθεσμα το παιδί αποκτά αυτοπεποίθηση διότι έχει τον έλεγχο στον τρόπο που διεκπεραιώνει τις υποχρεώσεις του. Ο γονιός είναι κοντά στο παιδί μου όταν μελετάει αλλά όχι από πάνω του. Κρατάει μια απόσταση που του παρέχει ασφάλεια και όχι έλεγχο. Του διδάσκει την οργάνωση για μελέτη. Το βοηθάει εάν ενδεχομένως «κολλήσει» κάπου. Δεν μελετάει μαζί του.
Το παιδί εκπαιδεύεται ως ο μόνος υπεύθυνος για τη μελέτη του και συνεπώς αποκτά μια σταθερά αυτόνομη συμπεριφορά και σε άλλους τομείς εκτός απο τον εκπαιδευτικό. Αυτό το βοηθάει σημαντικά στο να μένει το ίδιο σταθερό ακόμα και όταν τα περιβάλλοντα μεταλλάσσονται. Η αυτοπεποίθηση δεν χτίζεται με οδηγίες, λόγια και στείρες υποδείξεις. Χτίζεται με έργο που το φέρει εις πέρας το ίδιο το παιδί. Μόνο έτσι μαθαίνει να πιστεύει στις δυνατότητές του, να εκτιμάει τις ικανότητές του και να έχει τον έλεγχο της ίδιας του της ζωής ώστε να γίνει ένας αυτόνομος ενήλικας.
Ασημίνα Καραμαλέγκου, Σύμβουλος ψυχικής υγείας – Life Coach
Leave a Reply